კონსტიტუცია არის სახელმწიფოს სარკე და კონსტიტუციონალიზმის განვითარებაც სახელმწიფოებრიობის განვითარების ნამდვილი სარკეა; ეს შეიძლება ითქვას საქართველოს მაგალითზე – ზუსტად ისეთი იყო საქართველოს სახელმწიფოებრიობის მიერ განვლილი გზა გასული 30 წლის განმავლობაში, როგორი გზაც განვლო საქართველოს კონსტიტუციამ, ქვეყნის ძირითადმა კანონმა, – ამის შესახებ საქართველოს პრემიერ-მინისტრმა ირაკლი კობახიძემ კონსტიტუციის დღესთან დაკავშირებულ ღონისძიებაზე სიტყვით გამოსვლისას განაცხადა.
მთავრობის მეთაურმა საზოგადოებას საქართველოს კონსტიტუციის 30 წლის იუბილე მიულოცა და აღნიშნა, რომ 30 წლის წინ სახელმწიფოებრიობის განვითარების ახალ ეტაპს ჩაეყარა საფუძველი.
„ეს გზა იყო მრავალი სირთულით სავსე. პირველი 20 წლის განმავლობაში საქართველოს კონსტიტუციაში შევიდა 30-ზე მეტი ცვლილება. ამ ცვლილებების უმეტესი ნაწილი მორგებული იყო მაშინდელი მმართველი ძალების სუბიექტურ ინტერესებზე. ამან, რა თქმა უნდა, საკუთარი კვალი დაატყო ჩვენი ქვეყნისა და სახელმწიფოებრიობის განვითარებას. კონსტიტუციის არასტაბილურობა და კონსტიტუციისადმი უდიერი დამოკიდებულება პირდაპირ აისახა ჩვენი სახელმწიფოს არასტაბილურ განვითარებაზე. როდესაც ჩვენ 2016 წელს მივიღეთ გადაწყვეტილება საკონსტიტუციო კომისიის შექმნისა და კონსტიტუციის ფუნდამენტური გადასინჯვის თაობაზე, მიზნად დავისახეთ სწორედ კონსტიტუციის დემოკრატიული წესით და ფორმით ჩამოყალიბება, მისი სტაბილურობის უზრუნველყოფა და განმტკიცება“, – განაცხადა პრემიერ-მინისტრმა.
ირაკლი კობახიძემ 2004 წლის საკონსტიტუციო ცვლილებები გაიხსენა და აღნიშნა, რომ მაშინ, ავტორიტარული სახელმწიფოების მაგალითზე, საქართველოში პროავტორიტარული კონსტიტუცია ჩამოყალიბდა, რამაც ნიადაგი შეუქმნა 2004-2012 წლებში ქვეყანაში ავტორიტარული სისტემის ჩამოყალიბებას.
„სწორედ ამ ისტორიული გამოცდილების გათვალისწინებით, ჩვენ დავდექით მნიშვნელოვანი გამოწვევის წინაშე – შეგვექმნა სრულიად ახალი, ევროპული ტიპის კონსტიტუცია, რომელიც უზრუნველყოფდა ქვეყნის სტაბილურ, გრძელვადიან დემოკრატიულ განვითარებას. კმაყოფილებით მინდა აღვნიშნო, რომ მაშინ სახელმწიფო საკონსტიტუციო კომისიამ და შემდგომ საქართველოს პარლამენტმა ამ მიზანს სრულად მიაღწიეს – დღეს ჩვენ გვაქვს ევროპული სტანდარტების, სტაბილური კონსტიტუცია, რომელიც უზრუნველყოფს ჩვენი ქვეყნის დემოკრატიულ განვითარებას. კმაყოფილებით უნდა აღინიშნოს ის, რომ გასული 7 წლის განმავლობაში, მას შემდეგ, რაც ამოქმედდა 2018 წელს კონსტიტუციის მოქმედი რედაქცია, მასში არცერთი ცვლილება არ შესულა. არ შეცვლილა არცერთი კონსტიტუციური ძირითადი დებულება. კონსტიტუციის სტაბილურობა პირდაპირ აისახა სახელმწიფოს სტაბილურ განვითარებაზეც, რაც ასე მნიშვნელოვანია ჩვენი ქვეყნისთვის. მათ შორის, ამ ფაქტორმაც მოგვცა ქვეყანაში მშვიდობის და ზოგადად, სტაბილურობის შენარჩუნების შესაძლებლობა. ამ პერიოდის განმავლობაში, ჩვენი, მმართველი გუნდის მხრიდან არ ყოფილა კონსტიტუციაში შესწორების შეტანის ან კონსტიტუციის საკუთარ თავზე მორგების არცერთი მცდელობა“, – განაცხადა ირაკლი კობახიძემ.
პრემიერ-მინისტრის თქმით, ხელისუფლების ოპონენტებს, მათ შორის უცხოელებს, გასული წლების განმავლობაში კონსტიტუციის საკუთარ თავზე მორგების არაერთი მცდელობა ჰქონდათ. მთავრობის მეთაურმა გაიხსენა 19 აპრილის შეთანხმების გაფორმებასთან დაკავშირებული მოლაპარაკებები და აღნიშნა, რომ მაშინ ერთ-ერთ მთავარ მოთხოვნას კონსტიტუციაში სხვადასხვა შესწორების შეტანა წარმოადგენდა.
„პირადად განვუმარტე კოლეგებს, რომ კონსტიტუციის გადასინჯვა, კონსტიტუციის თანახმად, დაკავშირებული იყო ძალიან რთულ პროცედურასთან. ეს ითვალისწინებდა ინიცირების რთულ პროცედურას, შემდეგ საყოველთაო-სახალხო განხილვას, მთლიანად საზოგადოების ჩართულობას ამ პროცესში, ძალიან მაღალი კვორუმით, რთული პროცედურის საფუძველზე, პარლამენტის მიერ მის მიღებას და ა.შ. ეს გართულებული პროცედურა გამოხატავს კონსტიტუციის მიმართ დამოკიდებულებასაც. ასეთ პირობებში ჩვენთვის მიუღებელი იყო პოლიტიკურ შეთანხმებაში კონსტიტუციურ ცვლილებასთან დაკავშირებით ნებისმიერი ჩანაწერის შეტანა. ეს განვუმარტეთ კონკრეტულ ოპონენტებს, თუმცა მათგან უხეში პასუხი მივიღეთ. ამერიკის და ევროკავშირის მაშინდელი ელჩების მხრიდან ძალიან უხეში პასუხი მივიღეთ. მაშინ ძალიან კარგად გავიაზრეთ, რომ მათთვის კონსტიტუციის შეურაცხყოფა იყო მიზანი, როგორც ასეთი. მადლობა ღმერთს, ჩვენ მოვახერხეთ ჩვენი ქვეყნის ეროვნული ინტერესების დაცვა და არავის მივეცით ამ 7 წლის განმავლობაში კონსტიტუციის შეურაცხყოფის საშუალება. ეს, რა თქმა უნდა, ასე უნდა გაგრძელდეს“, – განაცხადა პრემიერ-მინისტრმა.
მთავრობის მეთაურის შეფასებით, ათწლეულების განმავლობაში საქართველოს უმთავრესი გამოწვევა იყო სუვერენიტეტის ხელყოფა და მნიშვნელოვანია, რომ კონსტიტუცია საქართველოს სახელმწიფო სუვერენიტეტის მთავარ გარანტად რჩება.
„ნებისმიერი ქვეყნის კონსტიტუციის პირველი მუხლი, როგორც წესი, ასახავს ხოლმე ქვეყნის მთავარ გამოწვევას. მაგალითად, გერმანიის კონსტიტუციის პირველი მუხლი ეძღვნება ადამიანის ღირსების ძირითად უფლებას, გამომდინარე განსაკუთრებული ისტორიული გამოცდილებიდან. ფაშისტურ გერმანიაში განსაკუთრებული გამოწვევა იყო ადამიანის ღირსების ტოტალური ხელყოფა და სწორედ ამ გამოცდილების გათვალისწინებით, გერმანელმა კანონმდებელმა 1949 წელს პირველ მუხლად განსაზღვრა ადამიანის ღირსების ძირითადი უფლება. ამ თვალსაზრისით ნიშანდობლივია, რომ ჩვენი კონსტიტუციის პირველი მუხლი სახელმწიფო სუვერენიტეტს ეძღვნება. პირველი მუხლი იწყება სიტყვებით – სახელმწიფო სუვერენიტეტი. რა თქმა უნდა, ეს ყველაფერი ეფუძნება ჩვენს ისტორიულ გამოცდილებას. 70 წლის მანძილზე, ვიდრე მიიღებოდა 1995 წლის კონსტიტუცია და შემდეგ უკვე მისი დღევანდელი რედაქცია, ჩვენი უმთავრესი გამოწვევა იყო, ბუნებრივია, საქართველოს სუვერენიტეტის ხელყოფა და აბსოლუტურად ლოგიკურია, რომ პირველი მუხლი სახელმწიფო სუვერენიტეტის იდეასა და პრინციპს ეძღვნება. ეს მთავარი გამოწვევაა დღესაც და მოხარული ვარ, რომ საქართველოს კონსტიტუცია რჩება საქართველოს სახელმწიფო სუვერენიტეტის მთავარ გარანტად. ჩვენ უნდა მოვუფრთხილდეთ კონსტიტუციას, სახელმწიფო სუვერენიტეტს და დარწმუნებული ვარ, რომ კიდევ ძალიან ბევრი წლის განმავლობაში და იმედია, საუკუნეების განმავლობაში, ჩვენი კონსტიტუცია იდგება მყარად საქართველოს სახელმწიფო სუვერენიტეტის სადარაჯოზე. გილოცავთ ჩვენი კონსტიტუციის იუბილეს,“ – განაცხადა პრემიერ-მინისტრმა.
საქართველოს კონსტიტუციის 30 წლის იუბილესთან დაკავშირებულ ღონისძიებაზე, რომელიც პრეზიდენტის სასახლეში გაიმართა, კონსტიტუციის ძირითად პრინციპებსა და სახელმწიფოებრიობის დაცვაში ქვეყნის ძირითადი კანონის როლზე ისაუბრეს საქართველოს პრეზიდენტმა მიხეილ ყაველაშვილმა, პარლამენტის თავმჯდომარე შალვა პაპუაშვილმა და საკონსტიტუციო სასამართლოს თავმჯდომარე რევაზ ნადარაიამ. ღონისძიებას საქართველოს აღმასრულებელი, საკანონმდებლო ხელისუფლების წევრები, საქართველოს ეკლესიის წარმომადგენლები და კონსტიტუციონალისტები დაესწრნენ.
