ევროკომისიის განცხადებით, ესტონეთის საზოგადოებრივი მაუწყებლის (ERR) დაფინანსება, შესაძლოა, „პროგნოზირებადი ან ადეკვატური არ არის“ და თუ ეს ასეა, ამ შემთხვევაში, „ევროპის მედიის თავისუფლების აქტის“ დარღვევასთან გვაქვს საქმე.
ევროკომისიის მედიისა და მონაცემთა დირექტორატის ხელმძღვანელმა, ჯუზეპე აბამონტემ, ესტონეთის კულტურის მინისტრს მისწერა, რომელშიც ის „ევროპის მედიის თავისუფლების აქტთან“ ესტონეთის კანონმდებლობის შესაბამისობაზე „განმარტებას“ ითხოვს და რამდენიმე საკითხზე ამახვილებს ყურადღებას.
ERR-თან დაკავშირებით, აბამონტე პირდაპირ აცხადებს, რომ ესტონეთი ვერ აკმაყოფილებს „აქტის“ მე-5 მუხლის მოთხოვნებს, რაც საზოგადოებრივი მედიის პროვაიდერების დამოუკიდებელი ფუნქციონირების გარანტიებს გულისხმობს.
მიუხედავად იმისა, რომ აბამონტე დადებითად აფასებს ესტონეთის საზოგადოებრივი მაუწყებლის გამჭვირვალე დაფინანსება, ამასთან ხაზგასმით ამბობს, რომ არსებული სისტემა, როდესაც პარლამენტი ყოველწლიურად ადგენს მაუწყებლის ბიუჯეტის ოდენობას, პოლიტიკური გავლენის შესაძლებლობას ტოვებს.
„ჩემს ხელთ არსებული ინფორმაციით, ესტონეთის საზოგადოებრივი მაუწყებლის დაფინანსება, შესაძლოა, პროგნოზირებადი ან ადეკვატური არ იყოს, განსაკუთრებით იმის გათვალისწინებით, რომ „ესტონეთის საზოგადოებრივი მაუწყებლობის“ შესახებ კანონი, როგორც ჩანს, გარანტირებულ დაფინანსებას არ ითვალისწინებს და პროცედურა სამთავრობო გავლენისგან თავისუფლების შთაბეჭდილებას არ ტოვებს“, – განაცხადა მან.
ევროკომისიის ოფიციალურმა წარმომადგენელმა თავის წერილში ჟურნალისტური წყაროების დამატებითი დაცვისა და რეკლამისთვის საჯარო სახსრების გამოყოფის საჭიროებაზეც გაამახვილა ყურადღება.
ოთხწლიანი ჩარჩო
აბამონტე წერს, რომ ისურვებდა მეტი ინფორმაციის მიღებას ესტონეთის საზოგადოებრივი მაუწყებლობის შესახებ კანონში დაგეგმილ ცვლილებებზე, რომელიც ამჟამად რიიგიკოგუში (ესტონეთის პარლამენტი) განიხილება.
ეს ცვლილებები დაფინანსების ერთწლიანი მოდელიდან ოთხწლიან ციკლზე გადასვლას ითვალისწინებს.
ესტონეთის კულტურის მინისტრის განცხადებით, ეროვნული ბიუჯეტის სტრატეგიის განხილვისას, ERR-ისთვის ოთხწლიანი გეგმის შედგენაზე გაკეთდება აქცენტი, რომელშიც ყოველწლიური ფინანსური მხარდაჭერის მოცულობა იქნება მითითებული. შესაბამისად, რიიგიკოგუ მაუწყებლის წლიურ ბიუჯეტს ყოველ წელს დამტკიცებს.
კულტურის მინისტრი ასევე ხელს მოაწერს ოთხწლიან ჩარჩო-ხელშეკრულებას ERR-თან, რომელშიც ესტონეთის საზოგადოებრივი მაუწყებლის დაფინანსების პირობები იქნება გაწერილი.
კანონპროექტის ავტორების თქმით, ეს ხელს შეუწყობს საზოგადოებრივი მაუწყებლობის დამოუკიდებლობის გაძლიერებას და „ევროპის მედიის თავისუფლების აქტის“ მოთხოვნებს დააკმაყოფილებს.
კულტურის სამინისტროს მრჩეველმა მედიის საკითხებში და ERR-ის სამეთვალყურეო საბჭოს ყოფილმა თავმჯდომარემ, ანდრეს იოესაარმა განაცხადა, რომ თუ რიიგიკოგუ აღნიშნულ საკანონმდებლო ცვლილებებს მოიწონებს, ოთხწლიანმა შეთანხმება „მედიის თავისუფლების აქტთან“ შესაბამისობაში უნდა მოვიდეს.
ამავდროულად, იოესაარი მიიჩნევს, რომ ეს ცვლილება ვერც ERR-ის მთლიანი დაფინანსების საკითხს გადაჭრის და ვერც იმას, თუ რა სახის საზოგადოებრივი მომსახურება უნდა გასწიოს ERR-მა.
მართალია, კერძო მედიასაშუალებების წარმომადგენლებმა გამოთქვეს მოსაზრება, რომ ონლაინ ახალი ამბები ERR-მა არ უნდა გამოაქვეყნოს, მაგრამ მათგან განსხვავებით, იოესაარი მიიჩნევს, რომ დღევანდელ მსოფლიოში ეს გარდაუვალია და ახალი ამბები ყველასთვის ხელმისაწვდომი უნდა იყოს – განსაკუთრებით ახლა, როდესაც, მისი აზრით, ზოგიერთი საინფორმაციო პორტალი პოლიტიზებული გახდა.
ERR-ის გამგეობის ამჟამინდელი თავმჯდომარე, ერიკ როოზეც ამბობს, მხოლოდ ოთხწლიანი შეთანხმება ესტონეთის საზოგადოებრივი მაუწყებლის პრობლემებს ვერ მოაგვარებს. ის მხარს უჭერს დაფინანსების მოდელს, რომელიც ERR-ის ბიუჯეტს სახელმწიფო ბიუჯეტის ან ესტონეთის მშპ-ის პროცენტული მაჩვენებლის მიხედვით განსაზღვრავს.
როოზეს თქმით, დღეს არსებული ვითარება, როდესაც მომდევნო ოთხი წლის განმავლობაში ბიუჯეტის გაყინვაა მოსალოდნელი, საზოგადოებრივი მაუწყებლობის საკმარის დაფინანსებას ნამდვილად ვერ უზრუნველყოფს.
https://news.err.ee/1609886641/european-commission-criticizes-funding-of-estonia-s-public-broadcaster