ჟურნალისტური კვლევის ცენტრის სიენას გამოძიების თანახმად, ლიტვის საწვავის ქსელი „ჯოზიტა“ და რუსეთის მხარდაჭერილი კომპანია „გაზიმპექსი“ უკრაინაში ათასობით ტონა რუსული თხევადი ნავთობგაზი (LPG) ექსპორტირეს.
ჟურნალისტური გამოძიების ანგარიშში ნათქვამია, რომ ლიეტუვურმა კომპანიებმა „ორლენ ლეტუვას“ მიერ წარმოებული მცირე რაოდენობის თხევადი გაზი შეიძინეს და მისი წარმომავლობის დამადასტურებელი სერტიფიკატები მიიღეს. როგორც ირკვევა, შემდგომში ეს სერტიფიკატები უკრაინაში ბევრად დიდი მოცულობის თხევადი გაზის საექსპორტოდ გამოიყენებოდა.
როგორც „ორლენ ლიეტუვამ“-მ გამომძიებლებს დაუდასტურა, მისთვის ცნობილი იყო, რომ სერტიფიკატები უკრაინის მიერ რუსულ საწვავზე დაწესებული სანქციების გვერდის ავლისთვის გამოიყენებოდა. კომპანიამ განაცხადა, რომ უკრაინის საბაჟოს მიაწოდა სრული ინფორმაცია, რათა დოკუმენტების გადამოწმება და ტვირთის რეალური წარმოშობის დადგენა მომხდარიყო.
„სიენას“ ანგარიშში მოყვანილი უკრაინის სასამართლოს გადაწყვეტილებები მიუთითებს, რომ „ორლენ ლიეტუვას“ მონაცემები ეჭვქვეშ აყენებს „იოზიტასა“ და „გაზიმპექსის“ მიერ ექსპორტირებული თხევადი გაზის წარმომავლობას. სასამართლოებს გაუჩნდათ ეჭვი, რომ ევროპული თხევადი გაზი „განზავებული“ იყო რუსული საწვავით – ადგილობრივი წარმოების პროდუქტებს რუსულ თხევად გაზს ურევდნენ. ვრცელდება ინფორმაცია, რომ 20 ტონა თხევადი გაზის სერტიფიკატები გამოიყენებოდა ტვირთებისთვის, რომლებიც ამ მოცულობას 50-ჯერ აღემატებოდა.
უკრაინის კანონმდებლობით, ევროპული გაზის რუსულ გაზთან შერევისას, პროდუქციის წარმომავლობის შეცვლა სავალდებულო არ არის, რაც საკანონმდებლო ხარვეზია. ეს კომპანიებს საშუალებას აძლევდა, რუსულ საწვავზე სანქციების ამოქმედების შემდეგაც კი აევლოთ გვერდი იმპორტის აკრძალვისთვის.
ამიტომ, „იოზიტას“ და „გაზიმპექსის“ წარმომადგენლებმა „სიენას“ განუცხადეს, რომ ლიეტუვის კანონმდებლობა ან უკრაინის სანქციები არ დაურღვევიათ.
„გაზიმპექსი“ რუსეთის ენერგეტიკულ სექტორთან არის დაკავშირებული: 2021 წლიდან 2024 წლის ივლისამდე, კომპანიას რუსეთის მოქალაქე და „როსნეფტის“ (რუსეთის სიდიდით მეორე სახელმწიფო ენერგოკომპანია, რომელიც ევროკავშირისა და აშშ-ის სანქციების ქვეშაა) ყოფილი ხელმძღვანელი, ნიკოლაი ელისეევი ედგა სათავეში.
კომპანიის ამჟამინდელმა მფლობელმა, ოქსანა ელისეევამ, ლიეტუვის მოქალაქეობა 2021 წელს მას შემდეგ მიიღო, რაც, გავრცელებული ინფორმაციით, შესაბამის სამსახურებს ყალბი ინფორმაცია მიაწოდა რუსეთის მოქალაქეობაზე უარის თქმის შესახებ. გამოძიების თანახმად, მოგვიანებით, ის, საერთაშორისო მოგზაურობისთვის კვლავ რუსულ პასპორტს იყენებდა.
https://www.lrt.lt/en/news-in-english/19/2777195/lithuanian-companies-sold-russian-gas-to-ukraine-under-false-certificates-media