“სამწუხარო პროცესები განვითარდა თურქეთში, რაც ყველაზე ტრაგიკულია, დაიღუპნენ ადამიანები. ამგვარი ძალადობრივი მოქმედებები საფრთხეს წარმოადგენს არა მხოლოდ ერთი რომელიმე ქვეყნისთვის, არამედ მთელი რეგიონისთვისაც. ამიტომაც ვნახეთ რეგიონის ქვეყნების მყისიერი რეაქცია და საფრთხეების პრევენციისთვის გადადგმული ნაბიჯები.
ჩვენთვის თურქეთის სტაბილურობა მნიშვნელოვანია ორმაგად, რადგან ეს ქვეყანა არა მხოლოდ ჩვენი მეზობელი, არამედ სტრატეგიული პარტნიორიც არის”, – აცხადებს ექსპერტი სოსო ცისკარიშვილი გაზეთ “კვირის პალიტრისთვის” მიცემულ ინტერვიუში, სათაურით “თავმოკვეთილი თურქი ჯარისკაცი სიმბოლოა _ კატასტროფამდე ერთი ნაბიჯია! / “მნიშვნელოვანია, რომ საქართველოს ამ პროცესებში ჰქონდეს ტაქტიკური, მაგრამ თავშეკავებული პოზიცია” .
“მომხდარის თაობაზე ბევრი ვარაუდი გამოითქვა, არაერთი ვერსია გავრცელდა, თუმცა დანამდვილებით, ჯერჯერობით, ჭირს სრულფასოვანი ანალიზის გაკეთება, მით უფრო, რომ თურქეთში პროცესები ჯერ არ დასრულებულა. ფაქტია, რომ უამისოდაც თურქეთს არ აკლდა შფოთი. ბოლო თვეების განმავლობაში განსაკუთრებით დაძაბული იყო ვითარება. დღეს საქართველოს რაც შეუძლია, ის არის, რომ თურქეთის მოსახლეობას გამოუცხადოს სრული მხარდაჭერა, რომ როგორმე სიმშვიდემ დაისადგუროს ამ ქვეყანაში, რადგან არეულობა თურქეთში დიდი საფრთხეა ჩვენთვისაც. გადატრიალების მოსურნეთა ზუსტი მიზნები მკაფიოდ არ ჩანს, ძნელია იმის ვარაუდიც, თურქი საზოგადოების თუ სამხედრო მმართველობის რა ნაწილია ამბოხებაში ჩართული. შეიძლება, ვივარაუდოთ, რომ ეს გამოძახილია ერდოღანის პოლიტიკისა და იმ რეპრესიების, რაც მისი ხელისუფლებაში მოსვლის შემდეგ თავს დაატყდათ სამხედროებს, რომლებიც ქვეყნის პოლიტიკურ ცხოვრებაში მნიშვნელოვან როლს თამაშობდნენ. სავარაუდოდ, რევანშის სურვილი კარგა ხანია მწიფდებოდა და, შესაძლოა, დღეს სწორედ ამ სურვილმა იფეთქა”, – აღნიშნავს გამოცემის კორესპონდენტთან საუბრისას სოსო ცისკარიშვილი.
“თუმცა ანალიტიკოსები სხვა სცენარებზეც ლაპარაკობენ, მაგრამ დაბეჯითებით რაიმეს თქმა ძნელია. ცნობილია, რომ ერდოღანის მმართველობა მაინცდამაინც არ მოსწონთ თურქეთში და საზოგადოების მნიშვნელოვანი ნაწილი მის პოლიტიკას უპირისპირდება. შესაძლოა, სწორედ ესეც გამხდარიყო სამხედროებისთვის ამგვარი გადაწყვეტილების მიღების მიზეზი. ნუ გამოვრიცხავთ ნურც იმას, რომ შეუმდგარი ამბოხება წახალისებული იყოს თურქეთის ფარგლებს გარედანაც. მნიშვნელოვანია, რომ საქართველოს ამ პროცესებში ჰქონდეს ტაქტიკური, მაგრამ თავშეკავებული პოზიცია, ისეთი, რომ თურქულ-ქართულ ურთიერთობაში ბზარი არ გაჩნდეს“, – განაგრძობს რესპონდენტი.
“ძალიან მეეჭვება, დღეს დასავლეთში ვინმეს აწყობდეს კიდევ ერთი შფოთის კერის გაჩენა ისედაც ურთულეს რეგიონში. მით უფრო, რომ მიუხედავად პატარ-პატარა დაძაბულობებისა, თურქეთი სწორედ დასავლეთის პარტნიორად რჩება. ის ნატოს წევრი ქვეყანა და აშშ-ის მთავარი დასაყრდენია. თუკი კვალი სცდება თურქეთის საზღვრებს, უფრო სავარაუდოა, რომ რუსეთისკენ მიდიოდეს. რაც შეეხება გიულენს, მისი გავლენა თურქი საზოგადოების ნაწილზე მართლაც მნიშვნელოვანია, თუმცა ამ გადატრიალების მცდელობასთან მისი კავშირის დასასაბუთებლად თურქეთის ხელისუფლებას საფუძვლიანი მტკიცებულებების წარმოდგენა მოუწევს. ჯონ კერის განცხადებით, ვაშინგტონი მზად არის გიულენის ექსტრადიციისთვის იმ შემთხვევაში, თუ წარმოდგენილი იქნება დასაბუთება. რამდენიმე წლის წინ უკვე ჰქონდა თურქეთის ხელისუფლებას გიულენის ექსტრადიციის მცდელობა, თუმცა ეს არ მოხერხდა. დარწმუნებული ვარ, ამჯერადაც უშედეგო იქნება მტკიცებულებების გარეშე“, – ამბობს ექსპერტი.
“ახლა, როდესაც თურქეთს ენიჭება განსაკუთრებული როლი შავი ზღვის რეგიონის უსაფრთხოებაში, მეტად საეჭვოდ მეჩვენება შოიგუს განცხადება რომ “პოტენციურ საფრთხეებზე სამხრეთ კავკასიაში რუსეთი იძულებული იქნება, ადეკვატური რეაგირება მოახდინოს”. შეგახსენებთ, ამ ცოტა ხნის წინ ნატოს სამიტზე აქტიურად განიხილებოდა შავი ზღვის სივრცეში უსაფრთხოების ქმედითი სისტემების შექმნის გეგმა. ბუნებრივია, ეს ძალიან აღიზიანებს რუსეთს, რაც კრემლის წარმომადგენელთა განცხადებებშიც აისახა. აქედან გამომდინარეც შეგვიძლია ვივარაუდოთ, თუ ვისთვის არის ხელსაყრელი ასეთი ესკალაცია თურქეთის შიდაპოლიტიკურ პროცესებში. მართალია, ახლახან ჩამოგდებული თვითმფრინავის გამო ერდოღანმა რუსეთს მოუბოდიშა, მაგრამ გვახსოვს, მანამდე დაძაბულობის ხარისხი რა მაღალი იყო. ბუნებრივია, შოიგუს განცხადება შემთხვევითი არ არის და ის დაგეგმილია კრემლში, რუსეთის პრეზიდენტის ადმინისტრაციაში”, – მიიჩნევს ცისკარიშვილი.
“ერდოღანის მმართველობაში ავტორიტარიზმის ნიშნები აქამდეც მრავლად იყო, მაინც ძალიან საეჭვო მგონია, ამგვარი რამ დაეგეგმა, ეს ძალიან სარისკო ნაბიჯი იქნებოდა. რაც შეეხება სამოქალაქო აქტიურობას, აშკარაა, რომ თურქი ხალხი ძალიან შეწუხებულია ბოლოდროინდელი მოვლენებით და დესტაბილიზაციის საფრთხე იმდენად აშფოთებს, რომ მზად არის, დაუპირისპირდეს არეულობის ყოველგვარ მცდელობას. ჩემი აზრით, მათი ქუჩაში გასვლა სწორედ სიმშვიდის სურვილით იყო ნაკარნახები, თუმცა ძნელად წარმოსადგენია, მომხდარის შემდეგ სიმშვიდის დამყარება ძალისმიერი ხერხების გამოყენების გარეშე შესაძლებელი იყოს… ჩვენ ვნახეთ ვიდეოფირი, თუ რა სისასტიკით უსწორდებოდნენ რიგითი მოქალაქეები მეამბოხე ჯარისკაცებს, რაც ძალიან სამწუხარო და ტრაგიკული გამოვლენა იყო ემოციებისა და ეს ვერაფრით ჩაითვლება სახელმწიფოებრივი სიმტკიცის მაჩვენებლად. ვნახეთ, რომ დანებებულ ჯარისკაცს ბოსფორის ხიდთან თავი როგორ მოჰკვეთეს. ბოსფორის ხიდთან თავმოკვეთილი თურქი ჯარისკაცი სიმბოლოა – კატასტროფამდე ერთი ნაბიჯია. შესაძლოა, თურქეთში სიკვდილით დასჯა აღადგინონ, რაც ასევე მცდარი ნაბიჯი იქნება. მოგეხსენებათ, მართლმსაჯულების აქსიომაა, რომ ახალმიღებულ კანონებს უკუქმედების ძალა არა აქვს და თუ ამ აქსიომას დაარღვევენ, ვფიქრობ, ამით მნიშვნელოვნად დაზარალდება თურქეთი“, – დაასკვნის რესპონდენტი.
“სამწუხაროა, რომ ამდენი ადამიანი ემსხვერპლა ნიცაში მომხდარ ტრაგედიას მაგრამ, როგორც ჩანს, ევროპაში უსაფრთხოების თემებზე ორიენტირებული ძალების კვალიფიკაცია არცთუ მაღალია. რა გითხრათ, საფრთხეები იმდენად არის მომატებული, ჩანს სამართალდამცავთა პროფესიული ზრდა ამას მნიშვნელოვნად ჩამორჩება. იმ ინფორმაციის მიხედვით, რაც მედიით ვრცელდება, ჩნდება ვარაუდი, რომ ამ ტერაქტის თავიდან აცილება შეიძლებოდა, სამართალდამცავებს მეტი ყურადღება რომ გამოეჩინათ. უცნაურია, რომ ტერორისტი 9 საათი იდგა სანაპიროზე, პოლიციელთა ყურადღებაც მიიქცია, მაგრამ მისი შემოწმება აზრადაც არ მოსვლიათ. არადა, ამ ორიოდე თვის წინ საფრანგეთის სპეცსამსახურები ავრცელებდნენ ინფორმაციას, რომ ტერორისტული თავდასხმები მოსალოდნელი იყო სწორედ საფრანგეთის ზღვისპირეთში… ნიცა აქამდე სიმშვიდის სიმბოლო გახლდათ არა მხოლოდ ფრანგებისთვის, არამედ მთელი ევროპისთვის, შესაძლოა, სწორედ ამიტომ მიიტანეს მასზე ტერორისტებმა იერიში“, – განმარტავს სოსო ცისკარიშვილი.