ოთხშაბათს, გადაცემაში „პრიორიტეტი“ კულტურის სფეროს ზოგიერთმა წარმომადგენელმა კულტურის სამინისტროს ბრალდებები წაუყენა. ბესო ზანგური და ქეთი დოლიძე უკმაყოფილებას გამოთქვამდნენ სამინისტროს მხრიდან სფეროს მიმართ უყურადღებობის გამო.
გთავაზობთ გადაცემაში წამოყენებულ ბრალდებებზე კულტურის მინისტრის მიხეილ გიორგაძის პასუხებს:
ბესო ზანგური, მსახიობი:
არცერთ პრემიერაზე არ მინახავს კულტურის მინისტრი, ჩემი აზრით კულტურის მინისტრმა უნდა იაროს თეატრში; (არც წინამორბედები, მხოლოდ რურუა მახსოვსო);
მიხეილ გიორგაძე, კულტურის მინისტრი:
ვწუხვარ ბესო ზანგურმა რომ ვერ დამინახა პრემიერაზე, სპექტაკლს პრემიერთან ერთად დავესწარი. საერთოდ რუსთაველის თეატრში დავდივარ თუ არა, თეატრის ხელმძღვანელს ვკითხოთ. კითხეთ სხვა თეატრების ხელმძღვანელებს დავდივარ თუ არა – სასაცილო ბრალდება არის. როდესაც რეგიონებზე არის საუბარი – კონკრეტულად რეგიონებზე გათვლილი პროექტები არის სამინისტროს ინიცირებული, გათვლილი როგორც მაღალმთიან რეგიონებზე, ასევე გამყოფ ხაზთან მცხოვრები მოსახლეობის ჩართულობაზე, ინტერაქციული პროექტებია; მხარს ვუჭერთ არაერთ რეგიონულ თეატრალურ ფესტივალს – ფოთის ფესტივალი, გორის ფესტივალი, გორის ფესტივალი; ვაფინანსებთ ახალგაზრდა რეჟისორების მხარდასაჭერად სხვადასხვა კონკურსს;
ბესო ზანგური, მსახიობი:
პრობლემები თეატრში – თითქმის ყველა თეატრს მოაკლეს ბიუჯეტი; სავალალო მდგომარეობა რეგიონულ თეატრებში (ერთადერთი თვალსაჩინო თეატრია – თელავის თეატრი, დანარჩენ არცერთ რეგიონულ თეატრში არ შეისვლება);
მიხეილ გიორგაძე, კულტურის მინისტრი:
ვწუხვარ, რომ არ გყავდათ მოწვეული რეგიონული თეატრების ხელმძღვანელები, სურათი სულ სხვანაირი გამოჩნდებოდა, რომ გეკითხათ ოზურგეთის, სენაკის, ახალციხის, ფოთის, ზუგდიდის თეატრების ხელმძღვანელებისთვის თუ რა კეთდება და როგორ კეთდება, რა მხარდაჭერა აქვთ, საგასტროლო და სადადგმო ნაწილში, ზოგადად ფული რომ საკმარისი არ არის ეს ახალი არაა…. ყველა ჩვენ სისტემაში შემავალი სსიპ-ის ბიუჯეტი 10%-ით შემცირდა, თუმცა ეს ხდება ოპტიმიზაციის იმ ხარჯზე, რომელსაც აირჩევდა ხელმძღვანელი – ადმინისტრაციული ხარჯის თუ რაიმე სხვა ხარჯის შემცირებაზე. არავითარი მითითება რომ მსახიობებისთვის მოეჭრათ ხელფასი არ ყოფილა და ეს არის ტყუილი. ვერ დავეთანხმები ვერც იმაში, რომ თეატრები ნაკლები ყურადღებით არიან სამინისტროს მხრიდან – არამხოლოდ თეატრები, ზოგადად სსიპ-ები, რომლებიც არსებობენ კულტურის სამინისტროს სისტემაში – რას აკეთებენ თავად იმისთვის, რომ ალტერნატიული დაფინანსების წყაროები მოიძიონ და არ იყვნენ მხოლოდ ბიუჯეტზე სახელმწიფო ბიუჯეტზე? შეგახსენებთ, რომ სსიპ – საჯარო სამართლის იურიდიული პირი იქმნება იმისთვის, რომ ის ორიენტირებული უნდა იყოს საკუთარი შემოსავლების გაზრდაზე. მარჯანიშვილის თეატრის გარდა, არცერთ თეატრს არ გამოუყენებია შესაძლებლობა, რომელიც სამინისტრომ გაუჩინა კულტურის სფეროში მოღვაწე ორგანიზაციებს – მილიონნახევარ ევროზე ხელმისაწვდომობა, სხვა არცერთ თეატრს არც კი უცდია ამ პროგრამის გამოყენება;
ბესო ზანგური, მსახიობი:
კულტურის საინისტრო უნდა დაკომპლექდეს პროფესიონალი ობიექტური კადრით; სამინისტროში უნდა შეწყდეს ბიძაშვილ-მამიდაშვილობანა, ეს იმისიანია, ეს ამისიანია, მთლიანად კულტურის სამინისტრო არის არაობიექტური ყველას მიმართ. რა უფლება აქვს ვინმეს – დამბლოკოს;
მიხეილ გიორგაძე, კულტურის მინისტრი:
სრული პასუხისმგებლობით ვაცხადებ, ხაზს უსვამ ,ჩექინ ჯორჯია“ შარშან განხორციელდა კულტურის სამინსიტროს ძალებით და არცერთი კერძო კომპანია და მითუმეტეს ის კომპანია რომელშიც მე ვმოღვაწეობდი წლების წინ, არც პირდაპირი და არც ირიბი სახით არ იყო ამ დიდი ვარსკვლავების კონცერტების ორგანიზებაში ჩართული. თავიდან ბოლომდე კულტურის სამინისტროს ძალებით და ორგანიზებით ჩატარდა, რამაც დაზოგა რამდენიმე მილიონი. ჩატარდა უმარლეს დონეზე. წაროუდგენელი სარგებელი ნახა ადგილობრივმა მეწარმეობამ, არაფერს ვამბობ ადგილობრივი ტურისტული ნაკადის გააქტიურებაზე; წარმოუდგენელი დამატებითი შემოსავალი ნახეს ადგილობრივმა მეწარმეებმა, ყველა იმ ბიზნესმა რომელიც ტურისტულ ინდუსტრიასთნ არის დაკავშირებული.
ბესო ზანგური, მსახიობი:
დანგრეული თეატრები, განახევრებული ხელფასები, და გაჩუმებული მსახიობები (იმის გამო, რომ ვირაცამ არ გააგდოს, პრობლემები არ შეუქმნას);
მიხეილ გიორგაძე, კულტურის მინისტრი:
პირველად ჩვენი ქვეყნის ისტორიაში, პირველად შემუშავდა და დაიდო დოკუმენტი – კულტურის სტრატეგია 2025, ამაზე ადრე საუბარიც არ იყო… პირველად ასეთი დოკუმენტი ჩემი მინისტრობის დროს დაიდო, დოკუმენტის შემუშავების პროცესი იყო სამაგალითო რომ ევროპის საბჭოს გენერალური მდივნის მოადგილე, დრაგონის შეფასებით ეს არის სამაგალითო პროცესი და დღეს ევროკავშირის მიერ ინიცირებული პროგრამაში, აღმოსავლეთ პარტიორობის ქვეყნები ითხოვენ რომ სწორედ საქართველოს მაგალითზე შეიმუშაონ მსგავსი დოკუმენტი. სამინისტრო ისეთ თემებს შეეხო, რაც აქამდე არ იყო მის ყურადღების სფეროში. ეს არის მთელ მსოფლიოში ერთ-ერთი აქტუალური თემა – შემოქმედებითი ინდუსტრიები, შემოქმედებითი სფეროს ინდუსტრიალიზაცია და ამ სფეროში მომშავე ადამიანების ფინანსური და ეკონომიკური სარგებლის მიღება. პირველად ჩვენი ქვეყის ისტორიაში, ევროკავშირის და ევროსაბჭოს ექსპერტების მონაწილეობით დაიდო ჩვენი განვითარების გზამკვლევი…
ბესო ზანგური, მსახიობი:
არ გაღელვებთ თქვენი კულტურა, თქვენ არ გაღელვებთ მსახიობები, უნდა მიეხედოს ყველა თეატრს, რეგიონული თეატრები ბოსლებად არის ქცეული; უნდა მიეხედოს ერთდროულად ყველა თეატრს, გვერდზე გადადოთ კონცერტები, მიხედოთ საკუთარ პროდუქციას და მერე შემოვიტანოთ სხვა.
მიხეილ გიორგაძე, კულტურის მინისტრი:
თანხა, რომელიც შემოვიდა Check in Georgia – დან მიემართა ინფრასტრუქტურული გაუმჯობესების პროგრამას, სწორედ ის ობიექტები რომელიც ათწლეულების განმავლობაში იყო ჩვენი საზოგადოების წუხილის მიზეზი – იგივე სამხატვრო აკადემია, თეატრალური უნივერსიტეტი, თოჯინების თეატრი, ეროვნული მუსიკალური ცენტრი, მუსიკისა და დრამის თეატრი, რუსთაველის თეატრი – ნახევარმილიონიანი გაუმჯობესება მოხდა ელექტროსისტემების, მარჯანიშვილის თეატრი, თუმანიშვილის თეატრს არაერთ პრობლემა ქონდა, იგივე რეგიონულ თეატრები – სადაც ფონდი „ქართუს“ მხარდაჭერით, უპრესედენტო სამუშაოები მიმდინარეობს.
ჟურნალისტი მაკა რაზმაძე ქეთი დოლიძეს მიმართავს: თქვენ გამოდიხართ კულტურის მინისტრის წინააღმდეგ ,რა არ მოგწონთ მიხეილ გიორგაძის?
ქეთი დოლიძე, რეჟისორი:
საქმე იმაშია, რომ მე არ ვიყავი პირველი, ვინც ეს დავიწყე. მართალია, მე მოჩხუბარის იმიჯი მაქვს. მაგრამ არ ვიყავი პირველი, ზაზა შენგელიას თამადობით უამრავი კომპანია, რომელიც მშვენივრად მუშაობს შოუ-ბიზნესში, ლაპარაკობდნენ ამაზე და მე არ ვიყავი პირველი, ვინც ამას ითხოვდა. მინდა გითხრათ, ძალიან დიდი მორიდებით, ნურავის ნუ ეწყინება, მაგრამ როდესაც კულტურის სამინისტროზეა ლაპარაკი და განსაკუთრებით მინისტრზე, რომელიც წინა ღამეს არ უნდა ყოფილიყო მინისტრი, უნდა ყოფილიყო სხვა – კახა კანდელაკი და მერე ერთ ღამეში გადაიფიქრეს და დაინიშნა მიშა გიორგაძე, ეს ყველამ ვიცით, რომ ესე იყო. საერთოდ მე მგონია, რომ ეს გუნდი, ისთერნ პრომოუშენი მშვენივრად აკეთებდა ჯაზ-ფესტივალს, ჭკვიანურად იქცეოდნენ ყველა მთავრობასთან, ამიტომ ყველა მთავრობა მათ ყოველთვის ეხმარებოდა. წინა მთავრობაში, მაგალითად ქალბატონ სანდრა რულოვსს ქონდა აღებული პატრონაჟი ფესტივალზე. ისინი აკეთებენ შესანიშნავ ფესტივალს, კარგად აკეთებენ ამას, იციან. და მე მგონია, რომ ეს იყო მათი საქმე. როდესაც კულტურის მინისტრზეა ლაპარაკი და სამინისტროს მესვეურებზე, მე ვისურვებდი, რომ კულტურის მინისტრად მყავდეს ადამიანი, (ღმერთმა კარგად ამყოფოს მიშა გიორგაძე და ყველანი, მაგრამ…), რომელსაც რაღაც საქციელები აქვს ჩადენილი ცხოვრებაში, რომელსაც ხმა აქვს ამოღებული რაღაცა უბედურებაზე..
ჟურნალისტი: რას ნიშნავს ქეთი? მიხეილ გიორგაძეს ბიოგრაფიულად დამსახურებები არ აქვს?
ქეთი დოლიძე, რეჟისორი:
არა, რატოა უბიოგრაფიო, ჯაზ-ფესტივალს აკეთებდა, მეტი რა დამსახურება აქვს იმისთვის, რომ ამხელა ქვეყნის, ურთულესი ქვეყნის უდიდესი კულტურის მინისტრი იყოს?! მე პირადად არ დავნიშნავდი. თუ ლაპარაკია იმაზე, რომ მენეჯმენტი იცის, მენეჯმენტი ყველამ იცის, თუ ბევრი ფული გაქვს და როდესაც შენ პრიორიტეტად, უკვე ღიად აშკარად, სამი წელიწადი გაქვს მხოლოდ ჯაზ-ფესტივალი, მხოლოდ ის და მერე უკვე 20 მილიონს, 18 მილიონს ხარჯავ რაღაც ისეთ ღონისძიებებში, რომ იმაზე მნიშვნელოვანი არაფერი არ არის, მე რა თქმა უნდა ჩემ თავზე ვილაპარაკებ, ეს 1997 წელს დაწყებული გრანდიოზული ფესტივალი, რომელიც სხვათაშორის თუმანიშვილის სახელს ატარებს და რა თქმა უნდა მანანა ბერიკაშვილმაც, ჩემმა ახლობელმა, ეს ძალიან კარგად იცის. უცბად, როდესაც გაჩერდა 5 წელი, მაშინაც ხომ არავის ამოუღია ხმა. იგივე მიშა გიორგაძეს, მის გვერდითაც მარჯანიშვილის თეატრში, მე ვიწყებდი ფესტივალ „საჩუქარს“,ხოლო ეგენი იწყებდნენ ჯაზ-ფესტივალს, რომლის დირექტორი და ერთ-ერთი შემქმნელი იყო გაიოზ კანდელაკი, რომელთან ერთადაც ჩვენ ძალიან ბევრი სიკეთე გვაქვს გაკეთებული.
ჟურნალისტი: მინისტრს არ შეხვედრიხართ?
ქეთი დოლიძე, რეჟისორი:
როგორც კი მინისტრად დაინიშნა, მე შევედი მასთან, იქ იყო კახა კანდელაკიც, იქ იყო მიხეილ გიორგაძეც და მე ვუთხარი – თქვენ იცით ფესტივალი საჩუქარი იყო 5 წელი გაჩერებული, იყო გაჩერებული უზნეოდ, უსინდისოდ, საპირწონედ მოიგონეს სხვა ფესტივალი და ძალიან კარგი, რომ კიდევ არსებობს ეს თეატრალური ფესტივალი, მაგრამ რა თქმა უნდა ის ფესტივალი იმ პერიოდში სწორედ იმიტომ დაარსეს, რომ ეს ფესტივალი (საუბარია საჩუქარზე) გაჩერებულიყო. ყოველ შემთხვევაში გაჩერდა. რეაქცია ამაზე არავის არ ქონდა.
ჟურნალისტი: დაფინანსება არ მოუცია თქვენთვის მიხეილ გიორგაძე ამ ფესტივალისთვის?
ქეთი დოლიძე, რეჟისორი:
მომისმინეთ, მიხეილ გიორგაძეს არაფერი არ მოუცია. ამ ფესტივალს ფული, თავის დროზე, როდესაც დააბრუნა, სიცოცხლე დაუბრუნა მას პრემიერ-მინისტრმა და არა პიროვნებამ, ბიძინა ივანიშვილმა, ის მაშინ პრემიერ-მინისტრი იყო. მან ჩათვალა, რომ ჩვენი ფესტივალი იყო ძალიან არაკეთილსინდისიერად გაჩერებული და გადაგდებული სანაგვეზე, მან დააბრუნა ეს ფესტივალი და ამ ფესტივალს ქონდა ბიუჯეტი. მიხეილ გიორგაძის ხელში ეს ბიუჯეტი განახევრდა. გვითხრეს, რომ მოიჭირეთ ქამრები, 10-10 % დაგაკლდებათ, ხელფასზე და ა.შ. გასაგებია! ქვეყანას უჭირს, დავიკელით. ეხლა როგორ მოხდა, რომ ფესტივალს დააკლდა 50% და ამაზე რეებს იტყვის იცით? გაიმართლებს თავს ამით, იმით.. არ ველოდები მე რომ დღეს საქართველოში დაგვებადება და აღმოცენდება ანდრე მალრო, მაგრამ მე მაინც მგონია, რომ კულტურას უნდა მართავდეს ხალხი, ვისაც ერთდროულად, ერთნაირად შეტკივა გული თუმანიშვილის თეატრზეც და არ ჰყავს ფავორიტები, ფესტივალზე და არ ჰყავს ფავორიტები, სხვა თეატრებზე, რეგიონებზე და რაზეც ეხლა ბადრი გრუზინსკიმ ილაპარაკა აბსოლუტურად ვეთანხმები. იგივე ხურითები დადიოდნენ რეგიონებში, უამრავი რამ კეთდებოდა. მე ასე მგონია, რომ კულტურის მინისტრს უნდა ტკიოდეს ყველა და არ შეიძლება კულტურის მინისტრმა ასეთი დიდი ფესტივალი, რომელსაც საერთაშორისო დირექტორატი მართავს, არაფერს არ გაუწიოს ანგარიში და ასე პრაქტიკულად გაანადგუროს.
ქეთი დოლიძე ნიკუშა შენგელაიასთან შედის პოლემიკაში:
ნიკუაშას ვეკითხები, როგორ ხდება, რომ ერთადერთი ფესტივალია, რომლის ბიუჯეტიც განახევრდა და დანარჩენს ღმერთმა ყველას მისცეს და უნდა ქონდეს, არავის ხელი არ ახლეს, ეს არ არის სადამსჯელიო ოპერაცია? თუკი ივანიშვილმა დატოვა, ამან რატომ გაანახევრა? ეს არის ხელოვნების საერთაშორისო ფესტივალი, ამას მართავს საერთაშორისო დირექტორატი. ისინი რომ მეკითხებიან, როგორ ვუთხრა რომ კოლექტივის 10 წერვის ნაცვლად, ორიც ვეღარ ჩამომყავს უკვე? ჯაზ-ფესტივალს ჩამოყავს ყველა, აბა ერთი მომეცი 12 მილიონი და თუ ვერ ჩამოგიყვან რობი უილიამსებიდან დაწყებული მადონათი დამთავრებული, აგერ ნახავ. ასე როგორ შეიძლება ვერაფერი ვერ დაინახო და ქობულაძის წიგნის გამოცემის გამო არის კარგი კულტურის სამინისტრო?! გარშემო ნახე რამდენია უკმაყოფილო და გულნატკები. თვიტონ კიი არა, მინისტრს მე აღარ ვხვდები. აზრი არ აქვს, რატომ უნდა მივიდე, რატომ უნდა მივიდე მითხარი?
მიხეილ გიორგაძე, კულტურის მინისტრი:
თუ ვსაუბრობთ იმაზე, რომ თეატრები საკმარისი ყურადრებით არ სარგებლობენ კულტურის სამინისტროს მხრიდან, ვერ დავეთანხმები და პირიქით დავაბრუნებდი ამ შეკითხვა, თავად თეატრები და არამხოლოდ თეატრები, ზოგადად სსიპ-ები, რომლებიც არსებობენ კულტურის სამინისტროს სისტემაში, რას აკეთებენ ისინი თავად იმისთვის, რომ ალტერნატიული დაფინანსების წყაროები მოიძიონ და არ იყვნენ მხოლოდ სახელმწიფო ბიუჯეტზე დამოკიდებული? შეგახსენებტ, რომ სსიპ -ი, საჯარო სამართლის იურიდიული პირი იმიტომ იქმნება, რომ ის ორიენტირებული იყოს საკუთარი შემოსავლების გაზრდაზე, ეს ბილეთების გაყიდვა იქნება, თუ სხვადასხვა საგრანტო პროგრამაში მონაწილეობა, თუ კიდევ სხვა. ერთადერთი თეატრი, რომელმაც გამოიყენა შესაძლებლობა, რომელიც ჩვენ გავუცინეთ დღეს კულტურის სფეროში მოჭვაწე სსიპებს, ააიპებს და არასამთავრობო ორგანიზაციებს, შემოქმედებითი ევროპის მილიარდნახევრიან ბიუჯეტზე ხელმისაწვდომობის სახით. ერთადერთი თეატრი, რომელმაც ეს შესაძლებლობა გამოიყენა, არის მარჯანიშვილის თეატრი და მიიღო პროექტის დაფინასება. არც ერთმა სხვა თეატრმა არც კი ეცადა რომ ამ პროგრამასი გარკვეული წვლილი შეეტანა.
ჟურნალისტი : ფესტივალ საჩუქარზე მინდა გკითხოთ?
მიხეილ გიორგაძე, კულტურის მინისტრი:
ძალიან მეუხერხულება და მცხვენია ქალბატონი ქეთი დოლიძის მაგივრად, როდესაც ის საუბრობს, რომ მინისტრმა, მე მას გავუნახევრე ბიუჯეტი. არასდროს არ გამიკეთებია ეს და პირველად ვაკეთებ ეხლა. საბუთებითა და ბრძანებებით ეთერსი არასდროს არ მოვსულვარ, მაგრამ იძულებული ვარ ეს გავაკეთო, რადგან არაერთხელ გავაკეთე კომენტარი და გრძელდება ეს. მინდა ყველამ ნახოს: ჩემი ბრძანება შარშანდელი ფესტივალ საჩუქართან დაკავშირებით, რომელიც ამბობს, რომ ფესტივალ „საჩუქარს“ გამოეყო 479 000 ლარი. დათარიღებული არის 2016 წლის 14 ივლისით, არანაირ შემცირებაზე ჯერ კიდევ მაშინ, საუბარი არ იყო. თუ გახსოვტ, ბიუჯეტის ოპტიმიზაციაზე საუბარი მხოლოდ წლის ბოლოსკენ, შემოდგომაზე დაიწყო. 479 000 ათასი ლარი, მისი თქმით გავანახევრე ბიუჯეტი და წელს გამოვუყავით 450 000 ლარი. გავანხევრე ბიუჯეტი? სირცხვილია უბრალოდ ამაზე საუბარი.
როდესაც მოვედი სამინისტროში, ფესტივალ „საჩუქარს“ ქონდა 650 000 ლარი, ქალბატონმა ქეთიმ საკუთარი ნებით მოაკლო ფესტივალს 200 000 ლარი და ეს ფული მოახმარა ედინბურგის ფესტივალში მონაწილეობას მიღებას და ერთი თვით წავიდა იქ. წელს ამ ფულს, ერთ თეატრს, ედინბურგში გასტროლისთვის სახელმწიფო ბიუჯეტს, 200 000 ლარს ვეღარ დავახარჯავდით. არ გვაძლევს ბიუჯეტი ამის საშუალებას. ფესტივალ „საჩუქარს“ რაც ეხება, ხაზგასმით აღვნიშვნა, უშუალოდ ფესტივალ „საჩუქარს“, როგორც გაჩვენეთ 479 000 ლარი ჰქონდა შარშან და 450 000 ლარი აქვს წელს. რა განახევრებაზე ვსაუბრობთ?! ამის გარდა, დაახლოებით 300 000 ლარი თბილისის მერიიდან აქვს ფესტივალს, ამიტომ ასე ვთქვათ „წუწუნი“ ამ თემასთან დაკავშირებით, რომ თითქოს განადგურებულია ფესტივალი და ვერც ერთი დასი ვეღარ ჩამოყავს, ვერანაირ კრიტიკას ვერ უძლებს.
www.primetime.ge