„ბოლო ხუთი წლის განმავლობაში, რაც რასა იუკნევიჩიენე გავიცანით, ლიეტუვის პენიტენციურ სისტემაში დაფიქსირდა ცემის, წამების, გაურკვეველ ვითარებაში სიკვდილისა და კანონგარეშე ქმედებების არაერთი ფაქტი“, – წერს სოციალურ ქსელში „ხალხის ძალის“ წევრი დავით ქართველიშვილი.
ქართველიშვილის თქმით, რასა იუკნევიჩიენეს სამშობლოში ციხეებში დაფიქსირებულია სისტემური ძალადობა – მისი მხრიდან საქართველოს წინააღმდეგ ცილისწამება განპირობებულია სწორედ საკუთარი ქვეყნის პენიტენციური ჯოჯოხეთის ზედმიწევნით ცოდნით.
„სისტემური ძალადობა [ლიეტუვის] ციხეებში (2021–2023 წ.წ.) – ევროპის წამების პრევენციის კომიტეტმა (CPT) 2021 წლის დეკემბრის ვიზიტისას გამოავლინა ძალადობის ფაქტები ალიტუსის ციხეში- ბადრაგები სცემდნენ პატიმრებს მუშტებით, წიხლებითა და ხელკეტებით.
ამ და მსგავსი დარღვევების გამო CPT-მ წამების კონვენციის მე-10 მუხლის საფუძველზე დაიწყო ოფიციალური პროცედურა და მოითხოვა კამერების გადახალისება და პატიმრებს შორის ძალადობის დონის შემცირება.
თუმცა, 2023 წელს CPT-მ დაასკვნა, რომ გატარებულმა რეფორმებმა თვალსაჩინო შედეგი არ გამოიღო;
პატიმრობის დაუშვებელი პირობები და FairPlanet-ის ანგარიში – 2023 წლის აპრილში FairPlanet-მა CPT-ის ანგარიშზე დაყრდნობით აღნიშნა, რომ ციხის პირობების პრობლემები ართულებს ვითარებას – კამერები გადატვირთულია (თითო პატიმარზე გამოყოფილი სივრცე ნაკლებია 4 მ²-ზე), ბადრაგები უგულებელყოფენ ცემისა და ფსიქოლოგიური ზეწოლის ფაქტებს.
ასევე, ალიტუსის ციხეში თანამშრომლები შეურაცხყოფენ ლგბტ პატიმრებს და უარს აცხადებენ მათ დაცვაზე;
გადაჭარბებული სიმკაცრე და სამედიცინო ხასიათის მტკიცებულებები (აშშ-ის სახელმწიფო დეპარტამენტი + CPT) – აშშ-ის სახელმწიფო დეპარტამენტისა და CPT-ის 2020 და 2022 წლების ანგარიშებში ფიქსირდება ალიტუსის, მარიამპოლისა და პრავენიშკესის ციხეებში ფიზიკური ძალადობის სამედიცინო მტკიცებულებები – ბადრაგები ძალას აჭარბებდნენ და სისტემატურად სცემდნენ პატიმრებს;
გაურკვეველ ვითარებაში დაღუპული პატიმრები და გამოძიების გაუმჭვირვალობა – სახელმწიფო დეპარტამენტის ინფორმაციით, 2020 წლის ბოლოსთვის ლიეტუვის ციხეებში დაფიქსირდა გაურკვეველ გარემოებებში გარდაცვალებები, მათ შორის – სუიციდები და სავარაუდო მკვლელობები.
მაგალითად, 8 პატიმარმა თავი მოიკლა, ერთი – მოკლა სხვა პატიმარმა, კიდევ 3 – დაიღუპა წინასწარი დაკავების იზოლატორში გაურკვეველ პირობებში.
თუმცა 2022 წლიდან დღემდე მონაცემები ლეტალურ შემთხვევებზე და მათ გამოძიებებზე დაუზუსტებელი და ნაკლებად გამჭვირვალეა;
ძალაუფლების ბოროტად გამოყენება და მიგრანტების მიმართ წამება – 2022 წლის ივნისში Amnesty International-მა გამოავლინა მიგრანტთა უფლებების მასობრივი დარღვევები კიბარტაისა და მედინინკაის საიმიგრაციო ბანაკებში – ცემა, ცრემლსადენი აირისა და ელექტროშოკის გამოყენება, რასისტული ხასიათის შეურაცხყოფები.
დოკუმენტირებულია სექსუალური დამცირების შემთხვევები (მაგალითად, ქალების გაშიშვლება და ყინვაში გაჩერება).
ყოველივე ეს დასავლეთის ავტორიტეტულ უფლებადამცველებმა მხოლოდ უკანასკნელ ხუთ წელიწადში დააფიქსირეს რასა იუკნევიჩიენეს სამშობლოში – ევროკავშირისა და NATO-ს წევრ ლიეტუვაში. საქართველოს წინააღმდეგ ცილისწამება განპირობებულია სწორედ საკუთარი ქვეყნის პენიტენციური ჯოჯოხეთის ზედმიწევნით ცოდნით“, – წერს დავით ქართველიშვილი.