ტერორიზმი, თანამედროვე მსოფლიოს უსაფრთხოების თვალსაზრისით, ერთ-ერთი მნიშვნელოვანი გამოწვევა. ყოველწლიურად მსოფლიოში საერთაშორისო ტერორიზმის ასობით აქტი ხორციელდება, ხოლო მათი მსხვერპლის რაოდენობა ათასებს ითვლის.
ეს არის პრობლემა, რომელიც განვითარებად და განვითარებულ ქვეყნებს ერთნაირად აწუხებთ. როგორც ჩანს, ტერორიზმის შესაჩერებლად არ კმარა სათანადოდ დაცული საზღვრები, უსაფრთხოების მაღალი სტანდარტები, იდეოლოგია, პოლიტიკური შეხედულებები და ა.შ ყოველივე ამის მაგალითად 2017 წელს ისეთ ძლიერ ქვეყნებში მომხდარი გახმაურებული ტერაქტების მოყვანაც საკმარისია, როგორიცაა ესპანეთი, რომლის დედაქალაქში განხორციელებულ ტერაქტს, ბოლო მონაცემებით, 15 ადამიანის სიცოცხლე ემსხვერპლა, ხოლო 100-ზე მეტი ადამიანი დაშავდა. ტერაქტი განხორციელდა დიდ ბრიტანეთში, სადაც ამერიკელი მომღერლის არიანა გრანდეს კონცერტზე თვითმკვლელმა ტერორისტმა თავი აიფეთქა, რამაც 22 ადამიანის, მათ შორის 12 ბავშვის სიცოცხლე იმსხვერპლა, ხოლო დაშავებულთა რიცხვმა 100 გადააჭარბა. თურქეთში, ქალაქ სტამბოლში ტერაქტი 1-ელ იანვარს ღამის კლუბ Reina-ზე თავდასხმის დროს დაიწყო, ოფიციალური მონაცემებით 39 ადამიანი დაიღუპა, ხოლო 69 დაშავდა. პასუხისმგებლობა ტერაქტზე “ისლამურმა სახელმწიფომ” აიღო.
მოგეხსენებათ, ეს ბოლო დროს მოწყობილი ტერაქტების მცირე ჩამონათვალია, მაგრამ რა განაპირობებს ტერაქტის წარმოშობას იმ ქვეყნებში, სადაც უსაფრთხოების დონე მაღალია და როგორც ხდება ქვეყნის შიგნით ტერორისტული იდეოლოგიის ჩამოყალიბება, ამის შესახებ „კვირასთან“ საერთაშორისო უსაფრთხოების სამართლის დოქტორმა, გიგა ლემონჯავამ ისაუბრა.
როგორც მან განმარტა, კონტრ-ტერორისტული მოქმედებები და მექანიზმები მძლავრია, რასთანაც ტერორისტულმა ორგანიზაციებმა ადაპტირება მოახდინეს, ამიტომ ტერორისტებმა ქვეყნის შიგნით მცხოვრები საზოგადოების იდეოლოგიური დამუშავება დაიწყეს.
„იმ ქვეყნებში, სადაც სასაზღვრო უსაფრთხოება მაღალ დონეზეა დაცული, ტერორიზმი ძირითადად ქვეყნის შიგნიდან წარმოიქმნება. აუცილებელი არ არის, უცხო ქვეყნიდან შემოვიდნენ ტერორისტები. შიგნით საზოგადოების იდეოლოგიური დამუშავება და რეკრუტირება ხდება, საიდანაც მთავრი პრობლემა მომდინარეობს. პრაქტიკა გვაჩვენებს, რომ არ არსებობს ქვეყანა, რომელმაც ბოლომდე აღმოფხვრა ტერორისტული საფრთხეები, ისეთი ძლიერი სახელმწიფოც კი, როგორიც აშშ-ია, 11 სექტემბრის ტერაქტის შემდეგაც არაერთხელ დადგა მსგავსი საფრთხის წინაშე.
ცივილიზებული სამყარო დიდი ხანია შეთანხმდა, რომ ტერორიზმი თანამედროვე მსოფლიოს ნომერ პირველი ბოროტებაა, კონტრ-ტერორისტული მოქმედებები და მექანიზმები მომძლავრდა, ამასთან კი, ტერორისტულმა ორგანიზაციებმა, ადაპტირება მოახდინეს. შესაბამისად, მათ დაიწყეს ქვეყნის შიგნით მცხოვრები საზოგადოების იდეოლოგიური დამუშავება და „ნაღმების“ ჩადება, რაც ქვეყნის შიგნით ტერორიზმის მთავარ მექანიზმად იქცა. ისლამური სახელმწიფოს მოქმედების მთავარი ქვაკუთხედიც რადიკალური ისლამისტური იდეოლოგიაა, ამიტომ, ეს უკანასკნელი დიდ როლს თამაშობს ტერორიზმის წარმოშობაში“,-აღნიშნა გიგა ლემონჯავამ.
მან ტერორიზმის პრევენციაზეც ისაუბრა და განაცხადა, რომ განათლების ინსტრუმენტების სწორი გამოყენება იდეოლოგიური რადიკალიზაციის პრევენციის საუკეთესო მექანიზმია. თუმცა, არსებობს სხვა სახელწიფო სტრუქტურებიც, რომლებიც ამ საკითხზე უნდა მუშაობდნენ.
„პირველი და ყველაზე მთავარი პრევენცია განათლების მექანიზმების სწორი დანერგვაა. საზოგადოებაში აღარ უნდა დარჩეს რადიკალური შეხედულებების ადგილი. რადიკალიზაციის მთავრი გამომწვევი მიზეზი მოსახლეობის არასწორი ინფორმირება, განათლების და შემეცნების პრობლემებია. ანუ განათლების ინსტრუმენტების სწორი გამოყენება იდეოლოგიური რადიკალიზაციის პრევენციის საუკეთესო მექანიზმია. ამასთან, რა თქმა უნდა, საიმიგრაციო პოლიტიკა ძალიან მნიშვნელოვანია, საზღვრების კონტროლი, მოქალაქეობის მინიჭება და ა.შ _ ასევე, პრევენციის საშუალებებია, რითიც შეიძლება სახელმწიფო სტრუქტურები დაინტერესდნენ და გააძლიერონ“-განაცხადა უსაფრთხოების სამართლის დოქტორმა.
გიგა ლემონჯავას თქმით, ტერორიზმის აღმოფხვრა ბოლომდე შეუძლებელია, თუმცა ტერორისტული საფრთხეები მინიმუმამდე უნდა იყოს დაყვანილი. ამ საკითხში მედიაც დიდი გამოწვევის წინაშეა და როგორც მან აღნიშნა, განვითარებულ ქვეყნებში მათი მთავრი მოვალეობა საზოგადოებისთვის დამატებითი საფრთხის თავიდან არიდებაა.
„ტერორიზმი არსებობდა ყოველთვის და მომავალშიც იარსებებს, არ არსებობს უნივერსალური ფორმულა, რომელსაც გამოვიყენებთ და ტერორიზმი, როგორც ფენომენი, აღმოიფხვრება. უბრალოდ, ტექნოლოგიურად განვითარებულ ეპოქაში გაცილებით დიდი მასშტაბები მიიღო ამან და გაცილებით ძალმომრეობითი გახდა. ჩვენ უნდა ვეცადოთ, რომ ჩვენს ქვეყანაშიც და ზოგადად მსოფლიოში, ტერორისტული საფრთხეები მინიმუმამდე დავიყვანოთ, რადგან ბოლომდე აღმოფხვრა, როგორც უკვე აღვნიშნე, შეუძლებელია. რაც შეეხება ყოველივე ამის გაშუქებას და გადმოცემას, განვითარებული ქვეყნების მედიასაშუალებებისთვის, როგორიც მაგალითად, შეერთებულ შტატებშია, ძირითად გამოწვევად შემთხვევის ინფორმატიულად გაშუქება მოიაზრება, რადგან საზოგადოებამ დამატებითი საფრთხე თავიდან აიცილოს“,-აღნიშნა ლემონჯავამ.
როგორც უკვე აღვნიშნეთ, ბოლო წლების მაგალითმა ნათლად დაგვანახა, თუ რა საშიშროების წინაშე დგას კაცობრიობა საერთაშორისო ტერორიზმის საფრთხის თვალსაზრისით, სადაც გამონაკლისი არც საქართველო აღმოჩნდა და რამდენიმე თვის წინ, არასასიამოვნო ფაქტის წინაშე დავდექით.
ბერი გაბრიელ სალოსის ქუჩაზე ჩატარებულმა ანტიტერორისტულმა სპეცოპერაციამ, ტერორისტული დაჯგუფების საფრთხეების არსებობა დაგვანახა, რომლის გაგრძელებაც პანკისის ხეობაში ვიხილეთ. თუმცა, მიუხედავად ამისა, უსაფრთხოების სამართლის დოქტორი გიგა ლემონჯავა არ ფიქრობს, რომ საქართველო ტერორისტული დაჯგუფებების პირველადი სამიზნეა. ის მიიჩნევს, რომ სამომავლოდ, აღნიშნულ თემასთან დაკავშირებით, მთავარი პრობლემა გეოგრაფიული მდებარეობა უფრო იქნება, ვიდრე სხვა ფაქტორი.
„მე ვფიქრობ, რომ საქართველო არ არის ტერორისტული ორგანიზაციების პირველადი სამიზნე. ტერორიზმსა და ცივილიზებულ სამყაროს შორის კონფლიქტი არ არის მხოლოდ პოლიტიკური, ეს პირველ რიგში, ღირებულებათა კონფლიქტია. ტერორისტების მთავრი მიზანია, რაც შეიძლება მეტი რეზონანსი მოჰყვეს მათ ქმედებას. შესაბამისად, ტერორისტულ ორგანიზაციებს ურჩევნიათ, სამიზნეებად დიდი ქალაქები აირჩიონ, მაგრამ ჩვენი პრობლემა შესაძლოა მომავალში გეოგრაფიული მდებარეობა, სატრანზიტო ხაზი, დერეფანი გახდეს, რომელიც ჩვენთან გადის, ამიტომ ხელისუფლება უნდა ეცადოს, რომ რაც შეიძლება ეფექტიანი გახდეს საზღვრის კონტროლი და ამ ორგანიზაციებისთვის საქართველო არ გახდეს ერთი ქვეყნიდან მეორეში გადასასვლელი დერეფანი“,-აცხადებს ლემონჯავა.
მან საქართველოში ჩატარებული ანტიტერორისტული მოქმედებების დროს მოქალაქეების ინფორმირებულობასც გაუსვა ხაზი და აღნიშნა, რომ დღევანდელი მედია დაშორებულია იმ სტანდარტებს, რაც მსგავს სპეცოპერაციის გაშუქებას სჭირდება.
მისივე თქმით, სასურველი იქნება, სახელმწიფომ თავად უზრუნველყოს საზოგადოება საჭირო ინფორმაციით, რადგან არ მოხდეს დეზინფორმაცია ასეთ მნიშვნელოვან თემაზე.
„საქართველოში ორი ქეისი გვქონდა, _ ერთი გაბრიელ სალოსის ქუჩაზე ჩატარებული ანტიტერორისტული ოპერაცია, მეორე-პანკისის. სუბიექტურად გაშუქებული ინფორმაცია კი, საფრთხის შემცველია ქვეყნის ეროვნული უსაფრთხოებისთვის. ჩვენი მედია ძალიან შორს არის იმ მოთხოვნებისგან და სტანდარტებისგან, რომლებიც საერთაშორისო სტანდარტებით დადგენილია“, – განაცხადა საერთაშორისო უსაფრთხოების სამართლის დოქტორმა, გიგა ლემონჯავამ “კვირასთან” საუბრისას.