საქართველოს ყოფილი პრეზიდენტი, ოდესის ოლქის ყოფილი გუბერნატორი მიხეილ სააკაშვილი Al Jazeera-ს ჟურნალისტის მეჰდი ჰასანის გადაცემას – UpFront-ს სტუმრობდა.
გადაცემის წამყვანი სააკაშვილის წინააღმდეგ არსებული სასამართლო დავებით დაინტერესდა. ჰასანმა სააკაშვილს ჰკითხა, თუკი უდანაშაულოა, რატომ არ ბრუნდება საქართველოში. ჟურნალისტის მოსაზრებით, ჩანს, თითქოს სააკაშვილის ერთადერთი გზა ციხეში მიდის, იმის მიუხედავად, რამდენად მწვავეა მის წინააღმდეგ წაყენებული ბრალდებები.
წამყვანი: თქვენ საქართველოს პრეზიდენტად ორჯერ აგირჩიეს და ქვეყანას ცხრა წლის განმავლობაში მართავდით. ახლა კი საქართველოს მიერ ძებნილი ხართ. თქვენ პრეზიდენტობიდან გადახვეწილ პირად იქეცით. როგორი გრძნობაა?
სააკაშვილი: პრეზიდენტობის ვადა საკმაოდ კარგი შედეგებით დავასრულე. საქართველო იყო ყველაზე წარმატებული რეფორმების მაგალითი მსოფლიოს ამ რეგიონში. შემდეგ რეგიონში ხელისუფლების პირველი მშვიდობიანი ცვლილების შედეგად ახალი მთავრობა მოვიდა, რომელმაც მთავარ მიზნად სააკაშვილის დაკავება დაასახელა და საბოლოოდ, მათ განაჩენი გამომიტანეს პატიმრების შეწყალების უფლების გამოყენებისთვის. ეს თანამედროვე სამყაროში ერთადერთი შემთხვევაა, როდესაც პრეზიდენტს ასამართლებენ არა დანაშაულისთვის, კორუფციისთვის ან სხვა დარღვევისთვის, არამედ შეწყალების უფლების გამოყენებისთვის.
წამყვანი: საქართველოში 11 წლამდე პატიმრობა მრავალი ბრალდების საფუძველზე გემუქრებათ, რომელიც თქვენი პრეზიდენტობის პერიოდს უკავშირდება, მათ შორის, უფლებამოსილების ბოროტად გამოყენების. უკვე მოგისაჯეს დაუსწრებლად სამი წლით თავისუფლების აღკვეთა. მიმდინარე კვირას უკრაინის სააპელაციო სასამართლომ უარი თქვა საქართველოში ექსტრადირებისგან დაცვის შესახებ თქვენს მოთხოვნაზე. ჩანს, თითქოს ერთადერთი გზა ციხეში მიდის იმის მიუხედავად, რამდენად მწვავეა თქვენ წინააღმდეგ წაყენებული ბრალდებები.
სააკაშვილი: საქართველოს მთავრობის განცხადებების მიუხედავად, მათ ძალიან ეშინიათ ჩემი ექსტრადირების საქართველოში, რადგან იქ ძალიან პოპულარული ვარ. მე თანამედროვე საქართველოს სახელმწიფოს შემქმნელი ვარ და მოსახლეობის დიდი მხარდაჭერა მაქვს.
წამყვანი: თქვენ უკან უკრაინის დროშაა. რამ გაიძულათ, ერთი ქვეყნის – საქართველოს ყოფილ პრეზიდენტს წასულიყავით სხვა ქვეყანაში – უკრაინაში და იქ პრემიერ-მინისტრობა გეცადათ? ბევრმა შეიძლება თქვას, რომ ეს საკმაოდ არაპატრიოტულია საქართველოს ყოფილი პრეზიდენტის მხრიდან.
სააკაშვილი: უპირველესად, ამის არაერთი ისტორიული პრეცედენტი არსებობს, იყო ასეთი დიდი ისტორიული ფიგურა სიმონ ბოლივარი. თუმცა, მეორე მხრივ, თუ უკრაინა დაეცემა, გატყდება, თუ რუსეთი გაიმარჯვებს უკრაინაზე, საქართველო, რომელიც გაცილებით პატარაა, შესაძლოა, რუკიდან საერთოდ გაქრეს. ეს ჩემი ერთ-ერთი დიდი მოტივაციაა.
ამასთან, ჩემი ზრდასრული ცხოვრების 14 წელი გატარებული მქონდა უკრაინაში. უკრაინის ორი რევოლუციის არა მხოლოდ მონაწილე, არამედ პირველი მაიდანის ერთ-ერთი ორგანიზატორიც ვიყავი. უკრაინასთან ძლიერი კავშირები მაქვს.
წამყვანი: თქვენ ამბობთ, რომ უკრაინასთან ძლიერი კავშირები გაქვთ. თუმცა, როგორც ჩანს, უკრაინელები მხარს არ გიჭერენ. საერთაშორისო რესპუბლიკური ინსტიტუტის მიერ გასული წლის დეკემბერში გამოქვეყნებული კვლევა აჩვენებს, რომ უკრაინელების 75%-ი, ამ ქვეყანაში ყოველი ოთხი ადამიანიდან სამი თქვენ მიმართ არაკეთილგანწყობილია. რატომ არ დაუთმობთ გზას, რომ უფრო პოპულარულმა კანდიდატმა იბრძოლოს უკრაინის პრემიერობისთვის? თქვენ არ ხართ იქ პოპულარული.
სააკაშვილი: იგივე კვლევის თანახმად, უკრაინის პრეზიდენტი კიდევ უფრო არაპოპულარულია. თუ კვლევის შედეგებს შევხედავთ, ყველა უკრაინელ პოლიტიკოსს ცუდი მაჩვენებელი აქვს. ეს გამოწვეულია ქვეყანაში შექმნილი პოლიტიკური კრიზისით.
წამყვანი: გასული წლის ბოლოს თქვენი პარტიის „ახალი ძალების მოძრაობის“ რეიტინგი მხოლოდ ერთი პროცენტი იყო – ერთი პროცენტი!
სააკაშვილი: ერთსა და 7-8 პროცენტს შორის, ეს დამოკიდებული კვლევაზე. პრეზიდენტის პარტიის შედეგები ბევრად უკეთესად არ გამოიყურება. პრობლემა ის არის, რომ უკრაინის პოლიტიკურ სპექტრს ცვლილება და განახლება სჭირდება. სწორედ ეს არის ჩვენი მიზანი. მე მოდერნიზებული, დემოკრატიული, ევროპული, კორუფციისგან თავისუფალი და ოლიგარქებისგან თავისუფალი ეკონომიკის მქონე უკრაინის იდეას ვუჭერ მხარს.
წამყვანი: თქვენ ცოტა ხნის წინ თქვით, რომ საქართველოში თქვენ წინააღმდეგ სისხლის სამართლის ბრალდებები პოლიტიკურად მოტივირებული და გაყალბებულია. თქვენ სისხლის სამართლის ბრალდებები გემუქრებათ უკრაინაშიც. ამ ინტერვიუს ჩასაწერად სტუდიაში უნდა მოსულიყავით, თუმცა, ვფიქრობ, იმდენად ღელავდით, რომ შესაძლოა, დაეპატიმრებინეთ, რომ ამ ინტერვიუს ჩაწერამ „სკაიპით“ მოგვიწია. თქვენთვის არ წარმოადგენს პრობლემას ის, რომ სადაც არ უნდა მიდიოდეთ, იქნება ეს საქართველო, თუ უკრაინა, დანაშაულებში გდებენ ბრალს?
სააკაშვილი: უკრაინელებს არ უნდათ ჩემი დაპატიმრება. მე მათ არაერთხელ ვუთხარი, თუ ჩემი გასამართლება გინდათ, გამასამართლეთ, რადგან ჩემ მიერ ჩადენილი დანაშაულის მტკიცებულებები არ არსებობს. მაგრამ არა, მათ ჩემი არა გასამართლება, არამედ გაძევება, თავიდან მოშორება უნდათ. ეს სულ სხვა თამაშია. მიზეზი, რატომაც უნდათ ჩემი თავიდან მოცილება, არის ის, რომ მათ ჩემ წინააღმდეგ რეალური საქმე არ აქვთ, რადგან მე გზა გადავუჭერი ოლიგარქებს, რომლებიც ქვეყანას ძარცვავდნენ. პოტენციურად, ეს არის ევროპის ყველაზე მდიდარი ქვეყანა თავისი რესურსებით, თუმცა ახლა ის ევროპის ყველაზე ღარიბი ქვეყანაა, რადგან მთელი მისი სიმდიდრე შვიდი ოლიგარქის ხელშია. ეს ოლიგარქები ჩემში მთავარ მტერს ხედავენ.
წამყვანი: თქვენ საკუთარ თავს ოლიგარქების მტერს უწოდებთ. უკრაინის სამხრეთით მდებარე ერთ-ერთი ყველაზე კორუმპირებული ოლქის მმართველის თანამდებობა 18 თვის შემდეგ, 2016 წელს დატოვეთ ისე, რომ კორუფციის დონე არ შემცირებულა და ამავე დროს, საქართველოში თქვენ წინააღმდეგ ერთ-ერთი მთავარი ბრალი თქვენ მიერ სახელმწიფო ფონდების მასობრივ გაფლანგვას ეხება.
სააკაშვილი: მათ არ უპოვიათ ჩემი არც ერთი პირადი ანგარიში, არანაირი პირადი ქონება, რაც ძალიან იშვიათია რეგიონში, სადაც ყველა იპარავს. ჩვენ ვიყავით ერთადერთი მაგალითი, როდესაც პრეზიდენტმა იგივე ქონებით დატოვა თანამდებობა, რა ქონებასაც მის დაკავებისას ფლობდა. არასდროს ვყოფილვარ მდიდარი და არც ახლა ვარ. ახლა იმაზე ღარიბიც ვარ, ვიდრე პრეზიდენტობამდე ვიყავი.
წამყვანი: თუ თქვენ ასეთი უდანაშაულო ხართ, რატომ არ ბრუნდებით საქართველოში და არ ამტკიცებთ ამას სასამართლოში, თქვენს საკუთარ ქვეყანაში, რომელსაც ცხრა წლის განმავლობაში მართავდით?
სააკაშვილი: რადგან ადამიანის უფლებათა ევროპულმა სასამართლომ მკაფიოდ განაცხადა, რომ საქართველოში წინასწარი პატიმრობა გამოიყენება არამიზნობრივად…
წამყვანი: როდესაც თქვენ იყავით პრეზიდენტი, ცხრა წლის განმავლობაში ადამიანის უფლებათა ევროპული სასამართლო გაკრიტიკებდათ ამ სასამართლო სისტემის გამო. თქვენ იქ ასობით ადამიანი გამოკეტეთ და მაშინ ამ ქართულ სასამართლო სისტემასთან პრობლემა არ გქონიათ. ფულის გათეთრებისა და ძალაუფლების ბოროტად გამოყენების ბრალდებით იქ საკუთარი თავდაცის მინისტრი დააპატიმრეთ.