“ოკუპირებულ აფხაზეთსა და “სამხრეთ ოსეთში” ბოლო წლებია, შობადობა მცირდება – ბოლო 5 წლის განმავლობაში ცხინვალის რეგიონში 20%-ით შემცირებულია დაბადებულთა რიცხვი, ხოლო აფხაზეთში შობადობის ტენდენცია ბოლო წლებში სულ უფრო და უფრო მცირდება, მათ შორის: 2017 წელს დაიბადა 25%-ით ნაკლები ბავშვი, ვიდრე 2016 წელს და ამის გამო სოხუმში ექიმებმა დემოგრაფიული კატასტროფის საფრთხეებზეც დაიწყეს საუბარი. დემოგრაფია და შობადობა ერთ-ერთ უმთავრეს პრობლემად სახელდება როგორც აფხაზეთში, ისე ოსებში და ისინი დე ფაქტო ხელისუფლებებს მოუწოდებენ, რაღაც კანონებითა და შეღავათებით გამოასწორონ ეს სურათი, რათა დემოგრაფიული კატასტროფის წინაშე არ დადგეს მათი, ისედაც “მცირერიცხოვანი ერი“, – წერს გაზეთი “რეზონანსი” სტატიაში სათაურით, აფხაზეთში დემოგრაფიული კატასტროფის საფრთხეზე ალაპარაკდნენ.
“ექსპერტთა კლუბის” წევრ ირაკლი ცქიტიშვილის თქმით, აფხაზეთში დემოგრაფიაზე წუხილი არსებობს. მისი თქმით, მიუხედავად იმისა, რომ ბოლო აღწერით აფხაზების რაოდენობა გაზრდილია, ამ სტატისტიკას თავად აფხაზებიც კი დასცინიან. შობადობაზე სოხუმში პერიოდულად საუბრობდნენ, მაგალითად, როდესაც აბორტების აკრძალვაზე იყო საუბარი ან როდესაც შობადობის სტატისტიკას გამოაქვეყნებდნენ. რა თქმა უნდა, მათ აწუხებთ, რომ მოსახლეობა იკლებს. ძირითადად იმაზე საუბრობენ, რომ მოსახლეობის კლების მიზეზი გზებზე ძალიან ცუდი მდგომარეობაა და ავტოავარიებში ახალგაზრდები იხოცებიან. ასევე ხაზს უსვამენ, რომ ძალიან დიდია ნარკომანთა რაოდენობა და ძალიან მაღალია შიდსით დაავადებულთა რიცხვი და ეს ყველაფერი მათ დემოგრაფიას ურტყამს პირველ რიგში“, – აღნიშნავს გამოცემა.
“კონფლიქტოლოგის თქმით, აფხაზებისგან განსხვავებით, დემოგრაფიაზე ნაკლები განცხადებები ისმის ცხინვალის რეგიონიდან, თან დე ფაქტო სამხრეთ ოსეთის სტატისტიკის სამსახურის მონაცემებითაც კი მოსახლეობა იკლებს. ცქიტიშვილის თქმით, აფხაზებისგან განსხვავებით, ოსური მოსახლეობა ფორუმებსა და სოციალურ ქსელებში მცირედაა წარმოდგენილი და შიდა პოლიტიკურ საკითხებზეც ნაკლებად მსჯელობენ. თუმცა დემოგრაფია ცხინვალის რეგიონში, რა თქმა უნდა, არის პრობლემა. ის ამბობს, რომ ოსების შემთხვევაში მთავარ პრობლემად უფრო სახელდება, რომ მოსახლეობის დიდი ნაწილი მუდმივ საცხოვრებლად რუსეთის ფედერაციის ტერიტორიაზეა გადასული და “რესპუბლიკაში” დაბრუნება არ სურს, რაც მათ დემოგრაფიულ მდგომარეობას უფრო ამძიმებს“, – განაგრძობს გამოცემა.
“ცნობისათვის, შობადობის კლებაზე საუბრების პარალელურად, რაც არ უნდა უცნაური იყოს, ოკუპირებულ აფხაზეთში ე. წ. დამოუკიდებლობის გამოცხადებიდან დღემდე მოსახლეობის რაოდენობა იზრდება და მათ შორის სწრაფად იზრდება ეთნიკური აფხაზების რიცხვი. თუ 1989 წლის საყოველთაო აღწერის მიხედვით, აფხაზეთის ავტონომიურ რესპუბლიკაში ცხოვრობდა 93,267 აფხაზი (მოსახლეობის 18%), ეთნოწმენდის შემდეგ, დე ფაქტო აფხაზეთის ხელისუფლების 2003 წლის სტატისტიკური მონაცემებით, “რესპუბლიკაში” ეთნიკური აფხაზია 94,606 (მოსახლეობის 44%), ხოლო 2011 წლის ე. წ. აღწერით აფხაზი არის 122,069 (51%). 2016 წელს აფხაზეთის მოსახლეობის რაოდენობა არის 243,564, ეთნიკურად აფხაზი – 124,455 (51%). აფხაზების რაოდენობა მომატებულია 31,188 ადამიანით (33%). აფხაზებისაგან განსხვავებით, ცხინვალის რეგიონში პრობლემაა როგორც შობადობის შემცირება, ასევე ის, რომ ე. წ. ოფიციალური სტატისტიკის მიხედვით, 26%-ით შემცირებულია ეთნიკური ოსების რაოდენობა იმ პერიოდთან შედარებით, სანამ “დამოუკიდებლობას” გამოაცხადებდნენ. 1989 წლის საყოველთაო აღწერის მიხედვით სამხრეთ ოსეთში ცხოვრობდა 65,232 ოსი. ქართველების გამოძევების შემდეგ ოსების რაოდენობაც იკლებს და კლების ტენდენციაა 2015 წლამდე. მხოლოდ 2015 წელს ჩნდება “რესპუბლიკის” სტატისტიკაში ცოტა უფრო მეტი ოსი – დე ფაქტო სტატისტიკით თუ 2008 წლის აგვისტოს ომამდე ცხინვალის რეგიონში 46,000 ოსი ცხოვრობდა, 2015 წელს ცხოვრობს 48,146 ოსი. თუმცა, ოსების ეს რაოდენობა მაინც ბევრად ნაკლებია, ვიდრე 1990-1992 წლების კონფლიქტამდე იყო. ცხინვალის რეგიონში შობადობა-გარდაცვალების სტატისტიკას ადგილობრივი გამოცემა ავრცელებს“, – დასძენს გამოცემა.
“ბოლო 5 წლის განმავლობაში ცხინვალის რეგიონში შობადობა 20%-ითაა შემცირებული. ოსური მედიის თქმით, საყურადღებოა ის ფაქტი, რომ მოსახლეობის ზრდის ტენდენცია ყოველწლიურად მცირდება და ასევე მნიშვნელოვნად მცირდება შობადობის მაჩვენებელიც, რასაც დიდი ყურადღება უნდა მიექცეს – “ხელისუფლებამ” შესაბამისი საკანონმდებო ზომები უნდა მიიღოს, რადგან როგორც წესი, ასეთი ტიპის სტატისტიკის მიზეზი ქვეყნის მძიმე სოციალურ-პოლიტიკური ვითარებაა. ოსებისაგან განსხვავებით აფხაზები უფრო ხშირად საუბრობენ, რომ დემოგრაფიული პრობლემები აქვთ, მიუხედავად იმისა, რომ სტატისტიკით აფხაზების რაოდენობა გაზრდილია. როგორც ოკუპირებული რეგიონის ე. წ. რესპუბლიკური საავადმყოფოს პირველი სამშობიარო განყოფილების ხელმძღვანელმა რიტა ტრაპშმა განაცხადა, 2000 წლიდან დღემდე, შობადობის ასეთი დაბალი მაჩვენებელი არასდროს ყოფილა და მან “ჯანდაცვის შესახებ” კანონის გადახედვა მოითხოვა კიდეც. მისი თქმით, 2017 წელს რეგიონში 1500-მდე ბავშვი დაიბადა, როცა 2016 წლის ანალოგიური პერიოდის განმავლობაში, 2000-მდე ახალშობილი დაფიქსირდა. ტრაპშის თქმით, 2000 წლის შემდეგ შობადობის ასეთი დაბალი მაჩვენებელი არ ყოფილა. პარლამენტის მიერ მიღებული აბორტების აკრძალვის კანონის მიზანი იყო, რომ შობადობა მომატებულიყო, მაგრამ, სამწუხაროდ, ეს ასე არ მოხდა. კანონმა კარგი ვერაფერი მოგვიტანა, პირიქით, ამ აკრძალვის გამო 2016 წელს ორი ქალის გარდაცვალება მივიღეთ“, – წერს სტატიის ავტორი.