“იმ ფორმატის თანახმად, რომელიც საქართველოს პრეზიდენტის მიერ იყო შემოთავაზებული სწორედ ის უნდა გაძღოლოდა ძირითად სამუშაო პროცესს“, – პრეზიდენტის საკონსტიტუციო კომისიის მუშაობაში ჩართვის შესახებ, საქართველოს პარლამენტის თავმჯდომარემ ირაკლი კობახიძემ ტელეკომპანია „იმედის“ ეთერში ისაუბრა:
„ჩვენ, რა თქმა უნდა, განვიხილეთ პრეზიდენტის მიერ შემოთავაზებული ერთი ფორმატი, თუმცა საბოლოო ჯამში მივედით იმ დასკვნამდე, რომ განსხვავებული ფორმატით ბევრად უფრო ეფექტური იქნებოდა კომისიის საქმიანობა. იმ ფორმატის თანახმად, რომელიც საქართველოს პრეზიდენტის მიერ იყო შემოთავაზებული სწორედ ის უნდა გაძღოლოდა ძირითად სამუშაო პროცესს. მოგეხსენებათ, იქ საუბარი იყო სამ თანათავმჯდომარეზე, თუმცა იურისტები დამეთანხმებიან, რომ სამი თანათავმჯდომარე, როგორც ასეთი, ვერცერთ ორგანოს, მათ შორის საკონსტიტუციო კომისიას ვერ ეყოლება. სამი თანათავმჯდომარე როცა არის გამწესებული, ასეთ შემთხვევაში ერთ-ერთი აუცილებლად ასრულებს ძირითადი, დომინანტის ფუნქციას. სწორედ დომინანტი იქნებოდა პრეზიდენტი და აქ გვაქვს ზუსტად კონცეპტუალური განსხვავება. ჩვენ მიგვაჩნია, რომ ეს პროცესი უნდა წარმართულიყო არსებითად საპარლამენტო ფორმატში და არა არსებითად საპრეზიდენტო ფორმატში – ამაში არის კონცეპტუალური გასხვავება. გარდა ამისა, ჩვენ მიგვაჩნდა, რომ თუ არსებითად საპარლამენტო ფორმატში მუშაობა არ წარიმართებოდა, ვერ დადგებოდა შესაბამისი შედეგი. კიდევ ერთი კონცეფტუალური საკითხი, რომელიც დაკავშირებული იყო ფორმატის შერჩევასთან, ჩვენ ასე უნდა დავსვათ საკითხი – ვინ უნდა იყოს კონსესუსის მთავარი სუბიექტი, როდესაც კონსტიტუციაში შესატანი ცვლილებები განიხილება? – ესენი უნდა იყვნენ საქართველოს პრეზიდენტი, პრემიერ-მინისტრი და პარლამენტის თავმჯდომარე თუ ესენი უნდა იყვნენ ძირითადი პოლიტიკური ძალები, პოლიტიკური პარტიები? რა თქმა უნდა, ცალსახად შეიძლება ითქვას, რომ კონსტიტუციასთან დაკავშირებით კონსესუსი უნდა შედგეს პოლიტიკურ ძალებს შორის, სწორედ პოლიტიკური ძალები უნდა იყვნენ მთავარი სუბიქტები ამ საკითხში.
ზოგადად, თუ სუბიექტურ ინტერესებზეა საუბარია, სუბიექტური ინტერესები აქვს პრეზიდენტის მხარესაც კონსტიტუციასთან მიმართებით. ყველაზე გამოკვეთილი სუბიექტური ინტერესი კონსტიტუციურ ორგანოებს შორის აქვს სწორედ პრეზიდენტს. ამ ინტერესში იგულისხმება თუნდაც ის, რომ პრეზიდენტის არსებული შეზღუდული უფლებამოსილებები კიდევ უფრო გაუფარდოვდეს და მაგალითად დღევანდელი საპარლამენტო მმართველობიდან გადავიდეთ სხვა ტიპის მმართველობაზე – პირობითად ეს არის ერთ-ერთი მაგალითი, ანუ აქ ნეიტრალურ ხელმძღვანელობაზე საუბარი ზედმეტია.
საქართველოს მოქმედი კონსტიტუცია ადგენს კონსტიტუციის გადასინჯვის პროცედურას. მთავარი პასუხისმგებელი სუბიექტი ამ კუთხით არის საქართველოს პარლამენტი. სწორედ პარლამენტის წიაღიდან უნდა მოხდეს შესაბამისი კანონპროექტის ინიცირება, სხვა არცერთ კონსტიტუციურ ორგანოში არ შეიძლება ეს განხორცილედეს მოქმედი კონსტიტუციიის თანახმად.
თქვენ გახსოვთ, ადრე პრეზიდენტს ჰქონდა კონსტიტუციური კანონპროექტი ინიცირების უფლება, 2013 წლიდან 2010 წლის ცვლილებების საფუძველზე პრეზიდენტს ეს კომპეტენცია აღარ აქვს. პრეზიდენტი მოქმედი კონსტიტუციის თანახმად ვერ იქნება კანონშემოქმედებითი პროცესის ნაწილი. ერთადერთი სუბიექტი გარდა (სახალხო ინიციატივისა), რომელსაც შეუძლია კონსტიტუციაში ცვლილებების ინიცირება არის 76 დეპუტატი – ეს არის კონსტიტუციური ჩარჩო, რომელიც შეიძლება დავაკონკრეტოთ, მაგრამ ამ ჩარჩოს ვერ გავცდებით. პრეზიდენტის ხელმძღვანელობა ამ პროცესში ნიშნავს იმას, რომ ჩვენ უნდა გავცდენოდით კონსტიტუციური ჩარჩოს. შეიძლება იურიდიულ დეტალებში შევდივარ, მაგრამ იურისპრუდენციაში რასაც მე ვამბობ ეს არის- 2×2=4. პრეზიდენტს არ აქვს არცერთი კანონპროექტის ინიცირების უფლება. ნებისმიერი კვალიფიციური იურისტისთვის ეს არის ძალიან გასაგები.
მე გიხსნით ლოგიკას, რომ მხოლოდ საპარლამენტო წიაღიდან შეიძლება კანონპროექტის ინიცირება. დღესაც კომისიაში წარმოდგენილია რა დადგენილებაც დავამტკიცეთ, იქ უზრუვნეყოფილია, სწორედ პრეზიდენტის ადმინისტრაციის წარმომადგენლობა და ყველა კონსტიტუციური ორგანოს წარმომადგენლობა. აქედან გამომდინარე, ჩვენ არ შეგვეძლო ისეთი ფორმატით მუშაობა, რომელიც პრეზიდენტის მხრიდან იყო შემოთავაზებული და რომელიც მთლიანად ეწინააღმდეგებოდა არსებული კონსტიტუციის ლოგიკას. სადაც ირღვევა სამრთლებრივი წესები იქვე ჩნდება პრაქტიკული პრობლემები, აქ საუბარი არ არის მხოლოდ კონსტიტუციურ ჩარჩოზე, ჩვენ შედეგზე ვერ გავიდოდით, ჩვენ გვაქვს კონკრეტული მიზანი და ამოცანა. მიზანი არის ის, რომ დავხვეწოთ არსებული კონსტიტუცია“, – განაცხადა ირაკლი კობახიძე.