საქართველოს პატრიარქთან დაკავშირებული ნებისმიერი თემა, მათ შორის უწმინდესის უსაფრთხოების საკითხი საზოგადოების დიდ ინტერესს იწვევს. “კვირის პალიტრა” ექსკლუზიურად ესაუბრა პატრიარქის დაცვის უფროს სოსო ოხანაშვილს, რომელიც პატრიარქის დაცვის სამსახურის 13-წლიან ისტორიასა და სისხლიანი 7 ნოემბრის, 26 მაისისა და აგვისტოს ომის აქამდე უცნობ დეტალებზე საუბრობს.
გთავაზობთ ამონარიდებს სტატიიდან:
პატრიარქის სტიქაროსანი 2003 წლის 18 იანვარს გავხდი. “ფორმიანი” სტიქაროსანი რამდენიმე ვიყავით. 2003 წლის აგვისტოში ერაყში წავედი. ჩვენმა ნაწილმა – პირველმა სამხედრო ქვედანაყოფმა (სულ 34 წევრი – 7 სპეცდანიშნულების ოფიცერი და 27 ჯარისკაცი) საერთაშორისო სამშვიდობო მისიაში მიიღო მონაწილეობა… მეთაური იყო გელა ჭედია (დაიღუპა 2008 წლის აგვისტოს ომში).
ერაყში წასვლის წინ პატრიარქმა მითხრა, – აბა, შენ იცი, მშვიდობით მოიარე, ოღონდ შეეცადე, კაცი არ მოკლა და თუ ვინმეს ტყვედ ჩაიგდებთ, სიცოცხლე შეუნარჩუნეთო. პატრიარქის ეს სიტყვები სულ მახსოვდა. ერაყში მყოფი სხვა ქვეყნების ჯარისკაცებისგან განსხვავებით, რომლებიც მუდმივად ითხოვდნენ ტყვეების დასჯას – პასუხს ვერავინ გვაგებინებსო, ჩვენ ვცდილობდით, ისინი ცოცხლები დაგვეტოვებინა.
…
ერაყიდან დაბრუნებულს პატრიარქმა მოულოდნელად მკითხა, – არ გინდა, ჩემთან იყოო? სადაც წავალ, თან რომ მახლდე და ზოგადად ეს სამსახური ააწყოო. თავიდან არც დავიჯერე – ვყოფილიყავი პატრიარქის პირადი მცველი. ამაზე მხოლოდ ოცნება თუ შემეძლო.
…
2004 წლის 12 მაისს პირველად გავყევი პატრიარქს პირადი მცველის რანგში და უკვე 13 წელია, გვერდიდან არ მოვშორებივარ.
…
ჯერ კიდევ ჩამოუყალიბებელ დაცვის სამსახურს ბევრი წინააღმდეგობა შიგნითაც გვხვდებოდა, მაგალითად, მთელ ტერიტორიაზე დავაყენებინე სათვალთვალო კამერები, რამაც ზოგიერთი სასულიერო პირის უკმაყოფილება გამოიწვია. ხშირად მესმოდა, – რამდენს ბედავენ, რას ჰგავს ეს – უშიშროების სამინისტრო ხომ არ არისო და ა.შ. ვერ ვხვდები, დღემდე რატომ აშინებს წესრიგი ხალხს. არადა, ხშირი იყო საპატრიარქოში შემოღწევის ფაქტები, გალავანზე მოძვრებოდნენ, რომ პატრიარქამდე მიეღწიათ.
დაახლოებით ერთი წლის წინ ახალგაზრდა კაცი დანით გადმოძვრა საპატრიარქოში. ბიჭებმა დააკავეს და ტერიტორიიდან გაიყვანეს. მოგვიანებით ამ ბიჭმა თავი დაიჭრა. კაცმა არ იცის, რას ჩაიდენდა, საპატრიარქოს შენობაში რომ შეეღწია. ასეთი შემთხვევები წელიწადში რამდენჯერმე არის ხოლმე.
…
აგვისტოს ომის დროს, როცა ხმა გავრცელდა, რუსები შეიძლება თბილისში შემოვიდნენო, რა თქმა უნდა, პატრიარქის ევაკუაცია გადაწყდა, თუმცა უწმინდესი ცივ უარზე იყო იმათგან განსხვავებით, ვინც ქალაქიდან გარბოდა. ამბობდა, ჩემს ხალხს მარტო არ დავტოვებ, საპატრიარქოდან ფეხს არ მოვიცვლიო. აღარ ვიცოდით, რა გვექნა. ბოლოს, შევთავაზე, რომ მხოლოდ უკიდურესი საჭიროების შემთხვევაში რამდენიმე დღით სვეტიცხოველში ან შავნაბადას მონასტერში ავსულიყავით. ვარწმუნებდი, რომ ეს ფაქტობრივად თბილისში ყოფნას ნიშნავდა, თუმცა უწმინდესმა ამაზეც უარი განაცხადა. ამის შემდეგ ჩვენი მწირი რესურსებით საპატრიარქოს დაცვა გავაძლიერეთ. თუმცა მხოლოდ ერთი (ჩემი პირადი!) იარაღის იმედად ვიყავით.
14 აგვისტოს პატრიარქმა გადაწყვიტა, კონფლიქტის ზონაში შესულიყო – იქ ჯერ კიდევ უამრავი ადამიანი რჩებოდა, რომელსაც ნუგეში სჭირდებოდა. ადგილიდან ფეხი არ მოუცვლია მიტროპოლიტ ისაიას. სწორედ მასთან მიდიოდა პატრიარქი. რა თქმა უნდა, რისკი ძალიან დიდი იყო და თავიდან უარზე ვიყავით. პატრიარქმა არ დაიშალა. პროცესში ჩაერთო რუსეთის მაშინდელი ელჩი და უსაფრთხოების გარანტიები მოგვცა. რა თქმა უნდა, რუსების დაპირების იმედად ვერ ვიქნებოდით. ამ დროს შემეხმიანა ვლადიმერ ჩაჩიბაია (ამჟამად გენშტაბის უფროსი; ჩვენ ამერიკაში სასწავლო კურსები ერთად დავასრულეთ) და სურვილი გამოთქვა, ჩვენთან ერთად წამოსულიყო. სამოქალაქო ტანსაცმელი ჩავაცვით, რომ იქ არავის ეცნო (იმ დღეებში ჩაჩიბაია სამხედრო ოპერაციებში მონაწილეობდა). გარდა ამისა, თან წავიყვანე სამოქალაქო ტანსაცმელგადაცმული სპეცდანიშნულების რაზმის კიდევ რამდენიმე წევრი. გვახლდნენ სასულიერო პირებიც.
ბორისოვმა პატრიარქს უთხრა, – ცხინვალში დახოცილი ქართველების, ოსების და რუსების ცხედრები ერთად შევაგროვეთ და გავყვიროდი, მოდით, საკუთარი მიცვალებულები წაასვენეთ-მეთქი, მაგრამ ყურს არავინ იბერტყავდა. მაღალი სიცხის გამო ეპიდემია რომ არ გავრცელებულიყო, ერთ ორმოში ჩავყარეთ და დავწვითო. ამის გაგონებაზე პატრიარქი ატირდა (მთელი დღე სულ თვალცრემლიანი დადიოდა). მერე ბორისოვს გადასცა 10.000 დოლარი – თუ შეიძლება, ეს თანხა დახოცილი ქართველების, ოსების და რუსების დასაკრძალავად, მათ გასაპატიოსნებლად გამოიყენეთო… კონფლიქტის ზონაში ხალხი პატრიარქს საოცარი ემოციებით ხვდებოდა. უკვე უკან დაბრუნებას ვაპირებდით, ჩემთან მოვიდა კაცი და მითხრა, შინდისთან ქართველი ჯარისკაცების ცხედრები ყრია და იქნებ პატრიარქს უთხრათო. პატრიარქმა როგორც კი გაიგო – წავიდეთ, ვნახოთ ბიჭებიო. ბორისოვი უარზე იყო, საჭირო არ არის, ჩვენ გადმოვასვენებთო.
რუსი გენერალი დაჟინებით ითხოვდა, რომ უწმინდესი შინდისში არ წასულიყო, თუმცა პატრიარქი აქ მართლაც შეუვალი აღმოჩნდა და შინდისში წავედით. იქ ისეთი მძიმე სურათი დამხვდა, ცრემლს ვერ ვიკავებდი, პატრიარქს ვთხოვე, მანქანიდან არ გადმოსულიყო. ქართველი ჯარისკაცების ცხედრები ნაწილებად იყო მიმოფანტული, სულ 16-ნი იყვნენ. ბორისოვი ჰყვებოდა, ბიჭებმა მაგრად იბრძოლესო.
როგორც ადგილზე გავიგე, ქართულ სამხედრო კოლონას რუსული ავიაცია დაესხა თავს, ნაწილმა გაასწრო, ნაწილი დარჩა. შემდეგ სატანკო დანაყოფი ჩაერთო. ოთხი ჯარისკაცი ერთად მომკვდარიყო – ტანკის ორი ჭურვი ჰქონდათ მოხვედრილი. ერთს ხელში ტელეფონი შერჩენოდა. პატრიარქმა თქვა, – ბიჭები უნდა წავასვენოთო (თან ერთი მანქანა გვახლდა – პატარა ე.წ. ლაფეტი). მერე მითხრა, – ანაფორას გავიხდი და ის დაუფინეთ, ცივზე არ დააწვინოთ ბიჭებიო. მართალია, პატრიარქი მანქანიდან არ გადმოსულა, მაგრამ ხედავდა, მანქანაზე როგორ დავაფინეთ სხვა რაღაცები და როგორ ვაწყობდით ქართველი გმირების სხეულის ნაწილებს… მხოლოდ 6 დაეტია.
უწმინდესი მანქანაში ტიროდა (სამი დღე მოვუნდით ცხედრების გადმოსვენებას).
განადგურებულები დავბრუნდით თბილისში, მესამე დღეს ერთი ჯარისკაცის დედა მოვიდა ჩვენთან, თან შვილის სურათი მოიტანა, – ბოლოს შინდისიდან დამირეკაო. სურათზე ამოვიცანი – ერთ-ერთი გმირი შინდისელი იყო…