კულტურის, სპორტისა და ახალგაზრდობის მინისტრმა თეა წულუკიანმა ოზურგეთში სამუშაო ვიზიტისას გურიის მხარის სახელმწიფო რწმუნებულ გიორგი ურუშაძესთან ერთად ვაშნარის ნაქალაქარის მიმდინარე არქეოლოგიური გათხრები მოინახულა და გაეცნო ძეგლის მდგომარეობას.
ამჟამად, ვაშნარის ტერიტორია ორ პროექტს მასპინძლობს: სსიპ კულტურული მემკვიდრეობის დაცვის ეროვნული სააგენტოს მიერ დაფინანსებული და ხელშეწყობილი არქეოლოგიური გათხრები; კულტურის სამინისტროს კონკურსის „არქეოლოგია ახალგაზრდებთან ერთად“ გამარჯვებული პროექტი საქართველოს ტექნიკური უნივერსიტეტის სტუდენტებთან ერთად, რომლის ბიუჯეტი წელს 15 000 ლარს შეადგენს.
ვაშნარის ექსპედიციას არქეოლოგი ვაჟა სადრაძე უძღვება და მასში მონაწილეობენ საქართველოს ტექნიკური უნივერსიტეტის არქეოლოგიის ფაკულტეტის სხვადასხვა საფეხურის სტუდენტები. მიმდინარეობს კვლევა-ძიებითი სამუშაოები, ძველი მონაკვეთების გაწმენდა და ახლების შესწავლა.
არქეოლოგებთან შეხვედრისას საუბარი შეეხო მომავალ საჭიროებებს, უკვე გათხრილი მასალის კონსერვაციისა და შენახვის საკითხებს. გამოითქვა მზაობა, არქეოლოგიურ სამუშაოებში სტუდენტების კიდევ მეტი ჩართულობისა და საქართველოს ტექნიკურ უნივერსიტეტთან ამ მიმართულებით თანამშრომლობის გაღრმავების შესახებ.
აღსანიშნავია, რომ 1993 წლიდან, პერიოდულად ტარდებოდა ძეგლის სტაციონარული გათხრები (გაიწმინდა შესწავლილი სამნავიანი ბაზილიკა, მარტირიუმის ზედა ნაწილი და ციტადელის გალავნის ერთი მონაკვეთი). 2021 წელს, კულტურის მინისტრის ვაშნარში ვიზიტის შედეგად, არქეოლოგიურმა გათხრებმა კიდევ უფრო აქტიური და მასშტაბური სახე მიიღო. განსაკუთრებულია უკვე შესწავლილი სალოცავ-მარტირიუმი, როგორც ადრექრისტიანული საკულტო ძეგლი, რომლის ანალოგები მხოლოდ სირია-პალესტინაშია აღმოჩენილი (აშური, ხატრა, ბაბილონი და სხვ.). ბუნებრივია, ეს ფაქტი ძეგლის კვლევას ამ თვალსაზრისითაც უდიდეს მნიშვნელობას ანიჭებს.
ინფორმაციისთვის – ვაშნარი IV-VIII საუკუნეების ერთ-ერთი მნიშვნელოვანი ძეგლია თავისი ციხე-ქალაქებით, მოწამის განსასვენებლით – მარტირიუმით, საკათედრო ტაძრით – სამნავიანი ბაზილიკითა და სასიმაგრო სისტემით. ამ კომპლექსში განსაკუთრებულ ყურადღებას იქცევს მარტირიუმი, მოწამის საფლავზე აგებული საკულტო დანიშნულების ნაგებობა. მეცნიერთა ვარაუდით სამონასტრო კომპლექსი IV საუკუნეში აიგო და მან VIII საუკუნის შუა წლებში შეწყვიტა არსებობა (სავარაუდოდ, დაინგრა მურვან ყრუს შემოსევის შედეგად). ძეგლი, სამონასტრო ცხოვრებასთან ერთად, ქალაქის (სამრეწველო-სავაჭრო) ფუნქციასაც ითავსებდა. ძეგლის ფართომასშტაბიანი შესწავლა სიღრმისეულად წარმოაჩენს ადრეული შუა საუკუნეების ქალაქმშენებლობასთან დაკავშირებულ ისეთ საკითხებს, როგორიც არის გეგმარება, საგალავნო-დაცვითი სისტემის მშენებლობის სპეციფიკა, კოშკების გალავანთან კავშირი, საკულტო ნაგებობები.