ეუთო/ოდირი 26 ოქტომბრის საპარლამენტო არჩევნებთან დაკავშირებით შემაჯამებელ ანგარიშს აქვეყნებს. საბოლოო ანგარიშში ეუთო/ოდირი იმეორებს თავის ადრინდელ დასკვნებს.
დოკუმენტში საუბარია წინასაარჩევნო პროცესზე, რომლის თანახმად, არჩევნებისთვის მზადება კარგად წარიმართა. ანგარიში მოიცავს ასევე რიგ რეკომენდაციებს არჩევნების ჩატარების გასაუმჯობესებლად, რაც მოითხოვს ცვლილებებს როგორც კანონში, ასევე პრაქტიკაში.
ამასთან, როგორც ანგარიშშია აღნიშნული, არჩევნები ჩატარდა სერიოზული შეშფოთების ფონზე, რომელიც უკავშირდება ახლახან მიღებული კანონმდებლობის გავლენას ფუნდამენტურ თავისუფლებებსა და სამოქალაქო საზოგადოებაზე, იმ ნაბიჯებს, რომელიც ამცირებს საარჩევნო პროცესში ჩართული ინსტიტუტების დამოუკიდებლობას და ახდენს ამომრჩევლებზე ზეწოლას, რამაც არჩევნების დღეს გამოვლენილ პრაქტიკასთან ერთად საფრთხის ქვეშ დააყენა ზოგიერთი ამომრჩევლის უნარი, მიეცა ხმა შიშის გარეშე.
არჩევნების შემდგომი მოვლენებისა და საჩივრების შეფასებისას ოდირმა დაადგინა, რომ საქმეები საკმარისი დონით არ განიხილებოდა, რაც ზღუდავდა სამართლებრივი დაცვის საშუალებებს, ხოლო პროტესტის ძალადობრივი ჩახშობა და დაპატიმრებები იწვევდა სერიოზულ შეშფოთებას მშვიდობიანი შეკრების თავისუფლების საერთაშორისო ვალდებულებების შესრულებასთან დაკავშირებით.
„ჩვენს საბოლოო ანგარიშში დაფიქსირებულმა არაერთმა საკითხმა უარყოფითი გავლენა მოახდინა ამ არჩევნების მთლიანობაზე და შეარყია საზოგადოების ნდობა პროცესის მიმართ. იმისთვის, რომ დავიცვათ დემოკრატიული პრინციპები, რომლებიც ამჟამად საფრთხის ქვეშაა საქართველოში, აუცილებელია, რომ ხელისუფლებამ სასწრაფოდ აღმოფხვრას ყველა პრობლემა“, – განაცხადა ეოგან მერფიმ, რომელიც ხელმძღვანელობდა ოდირის 2024 წლის არჩევნების სადამკვირვებლო მისიას საქართველოში.
მიუხედავად იმისა, დამკვირვებლებმა აღნიშნეს, რომ საკანონმდებლო ბაზა იძლევა ადეკვატურ საფუძველს დემოკრატიული არჩევნების ჩასატარებლად, ანგარიშში ასევე ხაზგასმულია, რომ ბოლოდროინდელი ხშირი საკანონმდებლო ცვლილებები წარმოადგენდა უკან გადადგმულ ნაბიჯს, აჩენდა შეშფოთებას მისი პოლიტიკური მიზნებისთვის გამოყენებასთან დაკავშირებით.
დღევანდელი ანგარიში კვლავ აღნიშნავს პოლარიზებული და ინსტრუმენტალიზებული მედიისა და [საარჩევნო] კამპანიის დაფინანსების შეზღუდული ზედამხედველობის უარყოფით გავლენას, თუმცა არჩევნების სუბიექტებს, ძირითადად, შეეძლოთ თავისუფლად ეწარმოებინათ კამპანია. მმართველი პარტიის მიერ მიღებულმა ბევრმა უპირატესობამ, ფინანსური რესურსების მნიშვნელოვანი დისბალანსის გარდა, ხელი შეუწყო არათანაბარ სათამაშო მოედანს.
არჩევნებისთვის მზადება კარგად წარიმართა. თუმცა, არჩევნების დღეს ხმის საიდუმლოებასთან დაკავშირებული ხშირი დარღვევები, რამდენიმე პროცედურული შეუსაბამობა და ზეწოლისა და დაშინების შესახებ შეტყობინებები უარყოფითად მოქმედებდა პროცესისადმი საზოგადოების ნდობასა და პროცედურულად მოწესრიგებულ არჩევნების დღეზე.
დღევანდელ ანგარიშში ხაზგასმულია, რომ საჩივრები, როგორც არჩევნების დღემდე, ისე მის შემდეგ, ხშირად არ განიხილებოდა სრულყოფილად და უარყოფილი იყო ტექნიკური მიზეზების გამო, რაც ძირს უთხრის სათანადო განხილვის უფლებას. აქედან გამომდინარე, ოდირი რეკომენდაციას უწევს ზომების მიღებას, რათა უზრუნველყოფილი იყოს ეფექტური სამართლებრივი საშუალებები და გაიზარდოს საზოგადოების ნდობა.
არჩევნების შემდეგ, ასევე იყო მასობრივი საპროტესტო აქციები, რომლებიც არაერთხელ იყო ძალადობრივად დაშლილი, რასაც მოჰყვა დაპატიმრებები და ბრალდებები მომიტინგეებისა და ჟურნალისტების მიმართ სისასტიკის შესახებ, რაც არღვევს საერთაშორისო ვალდებულებებს.
პრესრელიზის თანახმად, ზოგადად ოდირის მანდატი არ არის არჩევნების ცნობა ან არ აღიარებს. ამის ნაცვლად, ოდირი უზრუნველყოფს საარჩევნო პროცესის ყოვლისმომცველ და მიუკერძოებელ შეფასებას, რომელიც ეფუძნება უნივერსალურ პრინციპებს, საერთაშორისო ვალდებულებებსა და ეუთოს ყველა სახელმწიფოს მიერ დემოკრატიული არჩევნების ჩატარების ვალდებულებებს. ეს საშუალებას აძლევს ამომრჩევლებს, ჩამოაყალიბონ საკუთარი აზრი არჩევნების ხარისხზე.
დღევანდელი ანგარიში უზრუნველყოფს რიგ რეკომენდაციებს არჩევნების ჩატარების გასაუმჯობესებლად. ეს მოითხოვს ცვლილებებს როგორც კანონში, ასევე პრაქტიკაში, რათა გადაიჭრას საზოგადოების მხრიდან დაბალი ნდობის საკითხი და ამომრჩეველს შესაძლებლობა მიეცეს, ხმა მისცეს შიშის გარეშე და ამავდროულად გაიზარდოს საქართველოში საარჩევნო პროცესის გამჭვირვალობა და მთლიანობა ყველას საკეთილდღეოდ.