ე.წ. ციანიდის გახმაურებულმა საქმემ წინა პლანზე წამოსწია ინფორმაციები საპატრიარქოს სახელით წარმოებული სხვადასხვა სარფიანი ბიზნესის შესახებ. ის, რაზეც ადრე მხოლოდ ცალკეული არასამთავრობო ორგანიზაციები საუბრობდნენ, ახლა უკვე თავად უმაღლესი რანგის სასულიერო პირების ურთიერთდაპირისპირების საგნად იქცა. სამღვდელოების მიერ სხვადასხვა ბიზნესაქტივობის შესახებ საუბარია დეკანოზ გიორგი მამალაძის წერილშიც, რომელიც მედიაში მისი დაკავების შემდეგ გავრცელდა. ამჯერად კი ჩვენ გიამბობთ სამი მეუფის ბიზნესზე, რომელიც რატომღაც დეკანოზ მამალაძის წერილში ვერ მოხვდა. თუ რატომ, ალბათ, ამაზე დასკვნას თავად ჩვენი მკითხველი გააკეთებს, მანამდე კი გაგახსენებთ ამ წერილიდან ერთ საინტერესო ამონარიდს.
„ჩვენმა სამსახურმა უმოკლეს პერიოდში მოახდინა სახელმწიფო რეესტრში არსებული საჯარო ინფორმაციის ამოღება და შესწავლის დაწყება. არსებული მდგომარეობა ძალზე სავალალო აღმოჩნდა. საქართველოს საპატრიარქოს 100%-იანი წილით დაფუძნებული ორგანიზაციების სიაში აღმოჩნდა სამეწარმეო საქმიანობის განმახორციელებელი ორგანიზაციები (შპს), რომლებიც წლებია ეწევიან სხვადასხვა საქმიანობას. მაგ.: ნავთობპროდუქტების შემოტანა-რეალიზაცია-გადამუშავება, არალეგალური ტექნიკური სპირტის წარმოება, სამშენებლო კომპანიები, რაგბის და სხვა სპორტული კლუბები და ა.შ.
ასევე, არასამეწარმეო არამომგებიანი იურიდიული ორგანიზაციები (ააიპ), რომლებიც კანონის უხეში დარღვევით ეწევიან სამეწარმეო საქმიანობას“, – წერს დეკანოზი გიორგი მამალაძე სრულიად საქართველოს კათოლიკოს-პატრიარქის სახელზე დაწერილ წერილში.
წერილში აღწერილი ფაქტები მოგვიანებით ჭყონდიდელმა მიტროპოლიტმა პეტრე ცაავამაც დაადასტურა და უფრო მეტიც, მეუფემ აღნიშნა, რომ ეს არის 50 პროცენტი იმ რეალობიდან, რაც საპატრიარქოს ბიზნესებსა და ფინანსურ დარღვევებს უკავშირდება.
თუმცა ჭყონდიდელ მიტროპოლიტს არაფერი უთქვამს ღვინის ბიზნესზე, რომელსაც საპატრიარქოში „სამი მეუფის ბიზნესსაც“ კი უწოდებენ.
მოკლედ, ჯერ კიდევ 2010 წლის სექტემბერში საჯარო რეესტრში დარეგისტრირდა არასამეწარმეო (არაკომერციული) იურიდიული პირი, სახელწოდებით „ქართული ტრადიციული ღვინის ფონდი“. ორგანიზაციის იურიდიული მისამართი ქალაქ თელავში, ვაჟა-ფშაველას #8-ში მდებარეობს, თუმცა 2015 წლის ნოემბრიდან ფონდს თბილისში, ვაჟა-ფშაველას #18-ში მდებარე უძრავი ქონება უსასყიდლოდ უზურფრუქტის სახით გადაეცა.
მთავრობის #2334 განკარგულებაში აღნიშნულია, რომ „ქართული ტრადიციული ღვინის ფონდს“ უზურფრუქტის უფლებით, თბილისში, ვაჟა-ფშაველას გამზირის #8-ში, პირველ სართულზე მდებარე 184.17 კვ.მ არასაცხოვრებელი ფართი გადაეცა. მთავრობის გადაწყვეტილებით, ორგანიზაციას აღნიშნული უძრავი ქონების ფლობა 25 წლის ვადით შეეძლება.
საჯარო რეესტრის ამონაწერით ირკვევა, რომ ორგანიზაციის ხელმძღვანელობაზე უფლებამოსილია სამი პირი. ესენი არიან: ჭყონდიდელი მიტროპოლიტი პეტრე (ერისკაცობაში პაატა ცაავა), აბბა ალავერდელი მიტროპოლიტი დავითი (ერისკაცობაში ირაკლი მახარაძე) და გორის მიტროპოლიტი ანდრია (ერისკაცობაში ამირან გვაზავა).
მიუხედავად იმისა, რომ საჯარო რეესტრში „ქართული ტრადიციული ღვინის ფონდი“ არასამეწარმეო იურიდიულ პირად (ააიპ) არის რეგისტრირებული, ირკვევა, რომ ის აქტიურ კომერციულ და სამეწარმეო საქმიანობას ეწევა. წესდებაში ორგანიზაციას მითითებული აქვს საქმიანობის სფერო და პროდუქციის სახეობაც. ესენია: მევენახეობა, ალკოჰოლური სასმელების წარმოება, სასაწყობო მეურნეობები (მაცივრები, საწყობები, სათავსები და სხვა), სადისტრიბუციო ქსელი, მარკეტი და მაღაზიების ქსელი.
გავარკვიეთ ისიც, რომ ორგანიზაციას საკუთარი შვილობილი კომპანიებიც აქვს, რომლებიც, ასევე, არასამეწარმეო იურიდიული პირის სტატუსით სარგებლობენ, ასე მაგალითად: 2011 წელს მეუფე დავითის თანამონაწილეობით დარეგისტრირდა აი(ი)პ „ქვევრის ფონდი“. ორგანიზაციის მიზანი ქვევრში ღვინის დაყენების ტრადიციის აღდგენა იყო, თუმცა საქმიანობის სფეროში ვკითხულობთ, რომ ის რეალურად ალკოჰოლური სასმელების წარმოებაზეა ორიენტირებული. მიუხედავად იმისა, რომ „ქვევრის ფონდს“ ბიზნესსაქმიანობის უფლება არ გააჩნია, ორგანიზაცია არ მალავს, რომ ქვევრების წარმოების გარდა, მათი ინტერესის სფეროს ალკოჰოლური სასმელებიც წარმოადგენს.
მეუფე დავითი (ირაკლი მახარაძე) ხელმძღვანელობს ახმეტის რაიონში მდებარე „ოჟიოს მარანსაც“. აღნიშნული ორგანიზაციაც არასამეწარმეო იურიდიული პირის სტატუსით მოქმედებს და მისი საქმიანობის ძირითადი მიზანი ტრადიციული ქართული ღვინის გავრცელებაა.
საჯარო რეესტრის ამონაწერით ირკვევა, რომ აბბა ალავერდელი მიტროპოლიტი დავითი გახლავთ შპს „თაფლიკაცის“ 55-პროცენტიანი წილის მფლობელიც. აღნიშნული კომპანია თაფლის წარმოებითა და მისი რეალიზაციით არის დაკავებული.
რამდენიმე ორგანიზაციაში ფიგურირებს გორისა და სამთავისის მიტროპოლიტი ანდრიაც (ამირან გვაზავა). იგი გახლავთ ერთ-ერთი ხელმძღვანელი „ატენის მონასტრის მარნის“. ხსენებული ორგანიზაცია საჯარო რეესტრში არასამეწარმეო იურიდიული პირის სტატუსითაც არის რეგისტრირებული. მეუფე ანდრია გახლავთ შპს „მნეს“ დირექტორიც, რომლის 100-პროცენტიანი წილის მესაკუთრე საქართველოს საპატრიარქოა.
ჩვენ ღვინის წარმოება-რეალიზაციის შესახებ საჯარო რეესტრის ინფორმაციებზე განმარტების გაკეთება „ქართული ტრადიციული ღვინის ფონდის“ დამფუძნებელ მიტროპოლიტებს ვთხოვეთ. მეუფე დავითმა და მეუფე ანდრიამ ამ ეტაპზე კომენტარის გაკეთება არ ისურვეს. ჭყონდიდელ მიტროპოლიტ პეტრესთან კი, ორდღიანი მცდელობის მიუხედავად, დაკავშირება ვერ მოხერხდა.
მეღვინე მეუფეების შესახებ ინფორმაცია ცნობილია თეოლოგ გიორგი ტიგინაშვილისთვისაც. „პრაიმტაიმთან“ საუბრისას ის იმ სავარაუდო მიზეზებს განმარტავს, რის გამოც რიგი სასულიერო პირები დეკანოზ გიორგი მამალაძის სახელით გავრცელებულ წერილში არ მოხვდნენ.
გიორგი ტიგინაშვილი, თეოლოგი:
– თქვენ მიერ ხსენებული სამი მეუფის ბიზნესის შესახებ ინფორმაცია ჩემთვისაც ცნობილია. საინტერესო ისაა, რომ მეუფე პეტრე, სხვა შემთხვევებისგან განსხვავებით, ამ თემაზე უცნაურად დუმს. აქვე დავსძენ, რომ დეკანოზ გიორგი მამალაძის სახელით გავრცელებული წერილი, დიდი ალბათობით. ავთენტიკური არ არის. ჯერ კიდევ კვლევის საგანია იქ მოყვანილი ფაქტების ნამდვილობა. სავარაუდოდ, ამ წერილის უკან დგას ის კლანური წრე, რომელიც გიორგი მამალაძის საქმიანობას წლების განმავლობაში მართავდა და ვინც მას იერარქიული საფეხურებისა და თანამდებობრივი პოზიციების რეკორდული სისწრაფით გავლაში ეხმარებოდა. ამ წერილის რეალურ ავტორებადაც სწორედ ეს ადამიანები უნდა მოვიაზროთ. რაც შეეხება შინაარსს, შესაძლოა, რაღაც ნაწილში ის შეესაბამებოდეს სიმართლეს, თუმცა ფაქტები და მტკიცებულებები ძალიან ზედაპირულად გამოიყურება. ამასთანავე, მოცემულ პრობლემებზე მსჯელობა ისეთი ავანტიურისტი და ფარისეველი პირების მხრიდან, რომლებიც ბრალდებულ დეკანოზს წარმოადგენენ, როგორც მინიმუმ, უტიფრობა და ცინიზმია. საპატრიარქომ სულ ცოტა ხნის წინ გამოაქვეყნა მიზნობრიობა სახელმწიფო ბიუჯეტიდან მიღებული იმ თანხებისა, რომელსაც ის განკარგავს. აქ საუბარია ძირითადად ადმინისტრაციული ხარჯების, სასულიერო სასწავლებლებისა და სათნოების სახლების დაფინანსებაზე. ამას გარდა, ეკლესიას, ცხადია, აქვს სხვადასხვა სახის პროდუქციის, ინვენტარისა და ატრიბუტიკის წარმოება. კონსტიტუციური შეთანხმების მიხედვით კი, ეკლესიის სახელით საქართველოს საზღვარზე შემოტანილი საქონელი განბაჟებას არ ექვემდებარება და განთავისუფლებულია გადასახადებისგან. შესაბამისად, ეს აჩენს გონივრულ ეჭვს სხვადასხვა სახის კარტელურ ბიზნესსქემებთან დაკავშირებით. დემოკრატიულ საზოგადოებაში, სადაც კანონი ყველასთვის ერთია და არ არსებობს პრივილეგირებული კასტა, სახელმწიფო ვალდებულია, ამ მოცემულობით დაინტერესდეს და აუდიტისა და მონიტორინგის გარკვეული მექანიზმი დააწესოს.
– გიორგი, როგორ ფიქრობ, რატომ არ მოხვდა დეკანოზ მამალაძის წერილში ზემოხსენებულ ღვინის ბიზნესთან დაკავშირებული ფაქტები… აქაც შერჩევით სამართალთან ხომ არ გვაქვს საქმე?
– სწორედ ის ფაქტი, რომ ამ წერილში არ არის ნახსენები თუნდაც მეუფე პეტრე, ლოგიკურად აჩენს ეჭვს, რომ შესაძლოა, ეს წერილი სწორედ ჭყონდიდელი მიტროპოლიტისა და მისი ჯგუფის მიერ არის შედგენილი და გავრცელებული. ცხადია, საქმე გვაქვს სუბიექტურ და ტენდენციურ მიდგომასთან. თამამად შეიძლება ითქვას, რომ ეს წერილი არ ასახავს მთლიან სურათს, რადგან ამ დოკუმენტში არ ფიგურირებს ერთ-ერთი მსხვილი ბიზნესმენი, მეუფე პეტრე ცაავა, რომელიც მრავალი წლის მანძილზე სამონასტრო კერებში ახორციელებს მეღვინეობის წარმოებას და მის რეალიზაციას, მათ შორის ქვეყნის გარეთ. აქვე აუცილებლად უნდა ვახსენოთ ბათუმისა და ლაზეთის მიტროპოლიტი დიმიტრიც, რომელსაც, ჩემი ინფორმაციით, საკუთარი ინტერესები აქვს ნავთობკორპორაციებში. მას აქტივები გადაფორმებული აქვს ოჯახის წევრებსა და მის ერთგულ გარემოცვაზე. აგრეთვე, ფინანსური დოტაციის მხრივ, მისი ეპარქია ყველაზე უფრო დიდ თანხას – ცხრა მილიონ ლარზე მეტს იღებს ადგილობრივ ბიუჯეტში, მაშინ როცა, მის გარდა, საქართველოს მართლმადიდებელ ეკლესიას 46 ეპარქიული ერთეული აქვს. რაც შეეხება ღვინოს, მრავალი წელია, რაც ქ. ბათუმში ტარდება ღვინის ფესტივალი. შემთხვევითი არ არის, რომ ამ ღონისძიებების მთავარი მასპინძელი გახლავთ მიტროპოლიტ დიმიტრი შიოლაშვილის ეპარქია. ამ ღონისძიებებში მონაწილეობს თქვენს მიერ ხსენებული „სამი მეუფის“ ფონდიც. აქედან გამომდინარე, ადვილად სავარაუდოა მათი პარტნიორული ურთიერთობები კათოლიკოს-პატრიარქის ძმისშვილ მეუფე დიმიტრისთან.
– საჯარო რეესტრში ეს ორგანიზაციები რეგისტრირებულნი არიან, როგორც არაკომერციული იურიდიული პირები… შენ რა ახსნას უძებნი ამ ფაქტს?
– ისინი ამ გზით ცდილობენ, მიიღონ მთელი რიგი საგადასახადო შეღავათები, რადგან კანონმდებლობით ააიპ-ებს დაწესებული აქვთ ამგვარი შეღავათები მხოლოდ იმ შემთხვევაში, თუ ისინი სხვადასხვა დარგის აღორძინებას საქველმოქმედო მიზნებით ახდენენ, მაგრამ რეალურად არასამეწარმეო იურიდიული პირების საფარქვეშ ხდება სარფიანი ბიზნესის წარმოება და მოგება მიდის კონკრეტული სასულიერო პირების პირად საბანკო ანგარიშებზე, ანუ მათ ჯიბეებში. მეტსაც გეტყვით, სხვადასხვა მღვდელმთავრების მიერ ხშირ შემთხვევაში არსდება მრავალპროფილიანი სასულიერო სასწავლებლები, მაშინ, როცა მისი დაფუძნების არც საჭიროება და არც მოთხოვნა არ არსებობს. ეს იმიტომ ხდება, რომ ასე ფორმალურად ფიქსირებულ სასწავლებლებს საპატრიარქოს ბიუჯეტიდან ავანსის სახით ერიცხებათ საკმაოდ მსხვილი თანხები. შემდეგ ირკვევა, რომ რეალურად ეს სასწავლებლები ნომინალურია, არ ფუნქციონირებს და, შესაბამისად, გაურკვეველი რჩება ხოლმე, სად და რა დანიშნულებით წავიდა მიღებული ფინანსური რესურსი. მარტივად რომ ვთქვათ, ფულის გათეთრების საკმაოდ სერიოზულ და ამორალურ სქემასთან გვაქვს საქმე.