ბრიტანეთის მთავრობა სექსუალური დამნაშავეების ლტოლვის შესაჩერებლად ქიმიური პრეპარატების გამოყენებას აპირებს. ეს ნაბიჯი იმ ზომების ერთ-ერთ ნაწილად სახელდება, რომელიც მიზნად ისახავს სექსუალურ ნიადაგზე ხელახალი დანაშაულის რისკის შემცირებას და საპატიმრო დაწესებულებებზე ზეწოლის შემსუბუქებას, სადაც თავისუფალი საკნების დიდი ნაკლებობაა.
„დიდი ბრიტანეთი აპირებს, რომ ქიმიური კასტრაციის გამოყენება სავალდებულო გახდეს გარკვეული სექსუალური დამნაშავეებისთვის, რათა განმეორებითი დანაშაულის რისკი შემცირდეს და ციხეების გადატვირთულობა შემსუბუქდეს“, – აღნიშნა მინისტრმა.
პროექტი, რომელიც ჯერ კიდევ განხილვის ეტაპზეა, ეფუძნება 2022 წელს ინგლისის სამხრეთ-დასავლეთში არსებულ რამდენიმე ციხეში დაწყებულ ექსპერიმენტს, სადაც ლიბიდოს ინჰიბიტორული მკურნალობა ნებაყოფლობით ტარდება.
ეს ინიციატივა არის გამოსავლის ერთ-ერთი გზა, რომელზეც საუბარია დამნაშავეთა დასჯის შესახებ გამოქვეყნებულ დამოუკიდებელ კვლევაში და რომლის მიხედვითაც, 2028 წლის დასაწყისისთვის ქვეყანაში 9 500 საპატიმრო ადგილის დეფიციტი ექნება.
იუსტიციის სამინისტროს ხელმძღვანელის განცხადებით, „კვლევის ავტორები რეკომენდაციას უწევენ მკურნალობის საპილოტე პროექტის გაგრძელებას, რომლის მიზანი სექსუალური ლტოლვის პრობლემური აშლილობების მქონე პირების მკურნალობის მართვაა“.
მაჰმუდის თქმით, კვლევები აჩვენებს, რომ ქიმიურმა კასტრაციამ შეიძლება დანაშაულის რეციდივის 60 პროცენტით შემცირება გამოიწვიოს.
ერთ-ერთ ვარიანტად განიხილება ფარმაცევტული პრეპარატები, რომლებიც ლიბიდოს თრგუნავენ, და წამლები, რომლებიც სექსუალურ ლტოლვას ამცირებენ.
ქიმიური კასტრაციის რეკომენდაცია ეკუთვნის დიდი ბრიტანეთის იუსტიციის ყოფილ მინისტრ დევიდ გოკეს, რომლის ხელმძღვანელობითაც კვლევის დიდი ნაწილი ჩატარდა. გარდა იმისა, რომ გოკე რეციდივის შემცირების გზებს ეძებდა, მან ასევე შეიმუშავა რეკომენდაციები პენიტენციური სისტემის რეფორმირებსთვის, რომელიც ამჟამად სრული დატვირთვის ზღვარზე მუშაობს.
გასული წლის ივლისში ხელისუფლებაში ლეიბორისტების დაბრუნების შემდეგ, ერთ-ერთი პირველი, რაც შაბანა მაჰმუდმა იუსტიციის მინისტრის პოსტზე გააკეთა, იყო პატიმრების ვადამდელი გათავისუფლების პროგრამის სანქცირება, რათა საკნები გამოთავისუფლებულიყო.
მისი თქმით, მან მემკვიდრეობით მიიღო სასამართლო სისტემა, რომელიც წინა, კონსერვატიული მთავრობის მიერ წლების განმავლობაში უყურადღებოდ იყო მიტოვებული.
„თუ ჩვენი ციხეები ჩამოიშლება, სასამართლოები იძულებულნი გახდებიან, სასამართლო პროცესები აღარ ჩაატარონ, პოლიციას კი დაპატიმრებების შეჩერება მოუწევს. შესაბამისად, დანაშაული დაუსჯელი დარჩება, კრიმინალები გაბატონდებიან და ქაოსი დაისადგურებს. ასე რომ, ჩვენ კანონისა და წესრიგის კოლაფსის წინაშე ვდგავართ“, – აღნიშნა მან.
ინგლისისა და უელსის ციხეებში პატიმრების რაოდენობამ სექტემბერში რეკორდულ მაჩვენებელს მიაღწია. წლის დასაწყისში მთავრობამ განაცხადა, რომ პატიმრების დროებითი განთავსებისთვის იყენებს პოლიციის განყოფილებების საკნებს, როგორც საგანგებო ღონისძიებას ციხეების გადატვირთულობის პრობლემის მოსაგვარებლად.
შექმნილი მძიმე ვითარებიდან გამომდინარე, კვლევაში შევიდა რეკომენდაცია, რომ დამნაშავეები ციხიდან უფრო ადრე გათავისუფლდნენ, ვიდრე დღეს ხდება, ხოლო მოსამართლეებმა, სასჯელების დაკისრებისას, მეტი მოქნილობა გამოიჩინონ.
ასევე რეკომენდირებულია 12 თვეზე ნაკლები ვადით თავისუფლების აღკვეთის გაუქმება, გარდა განსაკუთრებული შემთხვევებისა, როგორიცაა, მაგალითად, ოჯახური ძალადობა. რეკომენდაციებში შევიდა სამ წელზე ნაკლები ვადით მსჯავრდებული უცხოელების დაუყოვნებლივი დეპორტაციაც.
კვლევაში მოთხოვნილია უფრო მეტი ინვესტიციის ჩადება პრობაციის სისტემაში და დამატებითი დაფინანსება იმ მრავალი კანონდამრღვევისთვის, ვისაც, სასჯელის სახით, საზოგადოებისთვის სასარგებლო შრომა აქვს დაკისრებული.
ამ რეკომენდაციების საფუძველზე, მაჰმუდმა პრობაციის სამსახურს წელიწადში 700 მილიონი ფუნტი (დაახლოებით 820 მილიონი ევრო) გამოუყო.
2025 წლის 31 მარტის მონაცემებით, ინგლისსა და უელსში სექსუალური დანაშაულებისთვის 14 863 პირი იხდიდა სასჯელს, რაც ზრდასრული პატიმრების დაახლოებით 21 პროცენტს შეადგენს.
ინგლისისა და უელსის ციხეებში პატიმრების რაოდენობა ბოლო 30 წლის განმავლობაში გაორმაგდა და, დანაშაულის მაჩვენებლის შემცირების მიუხედავად, დაახლოებით 90 000-ს მიაღწია. ეს, ნაწილობრივ, განპირობებულია იმით, რომ დანაშაულთან ბრძოლის გამკაცრებიდან გამომდინარე, კანონდამრღვევებს უფრო ხანგრძლივ სასჯელეს უფარდებენ.
კონსერვატიული პარტიის სპიკერი იუსტიციის საკითხებში, რობერტ ჯენრიკი გამოვიდა გაფრთხილებით, რომ მცირე სასჯელების გაუქმება, ფაქტობრივად, ქურდობის, ძარცვისა და თავდასხმების „დეკრიმინალიზაციის“ ტოლფასი იქნება.
ამის საპასუხოდ, მაჰმუდმა აღნიშნა, რომ ის კონსერვატორების მიერ დატოვებულ არეულობას აწესრიგებს და მისმა მთავრობამ, მე-19 საუკუნის ვიქტორიანული ეპოქის შემდეგ, საპატიმრო კომპლექსის ყველაზე დიდი გაფართოება დაიწყო.
თავის მხრივ, პრემიერ-მინისტრმა, კეირ სტარმერმა ხაზგასმით აღნიშნა: „მეცნიერული მტკიცებულებები ნათლად აჩვენებს, რომ ქიმიური მკურნალობა შეიძლება ეფექტური იყოს საშიში დამნაშავეების სამკურნალოდ, რის გამოც ჩვენ მის გამოყენებას ვაფართოებთ“.
რა ხდება სხვა ქვეყნებში?
გერმანიაში, დანიაში, ავსტრიასა და შვედეთში ქიმიური კასტრაცია ნებაყოფლობითია.
პოლონეთში, რუსეთში, სამხრეთ კორეასა და აშშ-ს რამდენიმე შტატში ის ზოგიერთი დამნაშავისთვის სავალდებულო სასჯელის ფორმად გამოიყენება.
საფრანგეთში ის ასევე შედის მკურნალობის იმ მეთოდების ჩამონათვალში, რომელიც შეიძლება სოციალურ-სამართლებრივი მონიტორინგის ან პირობითი გათავისუფლების ფარგლებში დაინიშნოს. თუმცა, მას ექიმი ნიშნავს და არა სისხლის სამართლის სასამართლო.
პორტუგალიაში, ორი წლის წინ, პარტია „ჩეგას“ წინადადება, რომ ქიმიური კასტრაცია სექსუალური ძალადობის დანაშაულებისთვის დამატებით სასჯელად გამოეყენებინათ, სხვა პარტიებმა უარყვეს.