ბოლო რამდენიმე კვირის განმავლობაში, საქართველოში ერთ-ერთი უმდიდრესი ბანკირის ირგვლივ ვნებათაღელვა არ წყდება. მამუკა ხაზარაძის, „თიბისი ბანკისა“ და ანაკლიის განვითარების კონსორციუმის შესახებ აქამდე უცნობი არაერთი ინფორმაცია გავრცელდა. თუმცა, ამ საკითხებსა და მათ ირგვლივ გაჩენილ კითხვებს ხაზარაძე არ პასუხობს…
რა თქმა უნდა, წარმოუდგენელია ხაზარაძეს იმ ოლიგარქიულ სქემებზე სურდეს საუბარი, რომლის დალაგებასაც ყველა ხელისუფლების პირობებში ცდილობს და როგორც წესი ახერხებს კიდეც.
სქემებზე, რომელიც დალაგებული ქონდა შევარდნაძის დროს, დალაგებული ქონდა „ნაციონალური მოძრაობის“ დროს, და ალაგებდა გიორგი კვირიკაშვილის პირობებშიც.
თუ ვინმეს შეიძლება საქართველოში კლასიკური გაგებით ოლიგარქი უწოდო, მამუკა ხაზარაძე ამ სტატუსის პრაქტიკულად ყველა კრიტერიუმს აკმაყოფილებს. თუ რატომ შეგვიძლია თამამად ვუწოდოთ მამუკა ხაზარაძეს ოლიგარქი, ამას ქვემოთ მოყვანილი ფაქტები გვიჩვენებს.
“ქართული ოცნების” ხელისუფლების პირობებში, ანაკლიის პორტზე საჯარო სივრცეში პირველად საუბარი გიორგი კვირიკაშვილმა, ჯერ კიდევ ეკონომიკის მინისტრობის დროს დაიწყო.
ის მუდმივად არწმუნებდა საზოგადოებას და პოლიტიკურ სპექტრს, რომ ეს იყო “საქართველოს გადარჩენის” პროექტი, რომ ამ პროექტს ექნებოდა არნახული ეკონომიკური ეფექტი. შესაბამისად, გიორგი კვირიკაშვილის პრემიერ-მინისტრობის პერიოდში ამ პროექტის განხორციელება, მთავრობის ერთ-ერთ უმნიშვნელოვანეს პრიორიტეტად იქცა.
ყოფილი პრემიერ-მინისტრი, გიორგი კვირიკაშვილი საჯაროდ აცხადებდა, რომ ანაკლიის ღრმა წყლოვანი პორტი 21-ე საუკუნის საქართველოს ყველაზე მსხვილი პროექტი იქნებოდა. მისი პირველი ეტაპი 3 წელიწადში უნდა დასრულებულიყო და ამ დროის განმავლობაში, 500-600 მილიონამდე ინვესტიციის მობილიზება უნდა მომხდარიყო.
დღევანდელი გადმოსახედიდან, გასაკვირი არაა, თუ რატომ ლობირებდა კვირიკაშვილი ასეთი თავგამოდებით აღნიშნულ პროექტს. აღმოჩნდა, რომ ყოფილი პრემიერისთვის მთავარი არა უბრალოდ ამ პროექტის განხორციელება, არამედ ამ პროექტის მისი მეგობრის, მამუკა ხაზარაძის ხელით განხორციელება იყო. სწორედ კვირიკაშვილის დახმარებით და გამალებული მცდელობით ჩაიგდო მამუკა ხაზარაძემ ხელში ამ პროექტის მენეჯმენტი. რა თქმა უნდა, ამისთვის მან იკისრა მთელი რიგი ვალდებულებები, მათ შორის ვალდებული იყო პროექტისთვის 600 მილიონი დოლარის ინვესტიცია მოეზიდა.
ხაზარაძე-კვირიკაშვილისათვის ამ პროექტის ხელში ჩაგდება იმდენად მნიშვნელოვანი იყო, რომ, კონკურენტების თუ თანაგუნდელების გასაბრუებლად, როგორც ჩანს პროექტის ეკონომიკა ზედმეტად ოპტიმისტურად დათვალეს და ამ გათვლებზე დაყრდნობით იმაზე მეტი აიღეს საკუთარ თავზე, ვიდრე აწევას შეძლებდნენ. ამის დასტურია ის ათზე მეტი ცვლილება, რომელიც თავდაპირველ შეთანხმებაში შევიდა და რომელიც კონსორციუმს ვალდებულებების შესრულებას უვადებდა და უმსუბუქებდა.
როგორც ჩანს, ხაზარაძე-კვირიკაშვილს ბოლოს მადა იმდენად გაეხსნათ, რომ სრულიად წარმოუდგენელი აფერა დაგეგმეს. შესაძლოა ბევრს არც კი ახსოვს, როდესაც კვირიკაშვილმა ეკონომიკის ესტონურ მოდელზე გადასვლაზე დაიწყო საუბარი, ამ პროცესში ერთი უპრეცედენტო საკითხიც განიხილებოდა – ესტონური მოდელის საბანკო-საფინანსო სექტორზე გავრცელება. ანუ მან მოინდომა “თიბისი ბანკისთვის” გაეუქმებინათ მოგების გადასახადი. სწორედ ამ გზით ფიქრობდნენ ისინი 600 მლნ დოლარის მოპოვებას, რომლის მოზიდვის ვალდებულებაც აიღო ხაზარაძემ ანაკლიის პროექტის მენეჯმენტში შესვლის სანაცვლოდ და არავითარი სხვა, რეალურ ინვესტორზე გაკეთებული გათვლა მათ არ გააჩნდათ. ეს იყო უპრეცენდენტო მასშტაბის თაღლითური სქემა, კლასიკური ოლიგარქიული მეთოდი, როდესაც რეფორმის საფარქვეშ ხელისუფლებასთან შეზრდილი ბიზნესმენის ფინანსური ვალდებულებების გასტუმრება ხდება. ანუ კვირიკაშვილი შეეცადა ხაზარაძის მიერ ნაკისრი ვალდებულებები ხალხის, ბიუჯეტის ხარჯზე გაესტუმრებინა.
თუმცა, ხაზარაძე-კვირიკაშვილის ტანდემის ეს გეგმა დროულად გაიშიფრა და ესტონური მოდელის საბანკო-საფინანსო სექტორზე გავრცელება აღარ გამოუვიდათ. ამის შემდეგ, როდესაც დაინახა ხაზარაძემ, რომ მის საერთაშორისო მასშტაბის “აფერას” რეალური საფრთხე ემუქრებოდა, ვერ შეძლებდა 600 მლნ-ის მოზიდვას და შესაძლოა ლეგიტიმური პრეტენზიები წარმოშობილიყო, მის წინააღმდეგ, მოხდა გაუგონარი რამ…
ხაზარაძემ კვირიკაშვილის მეშვეობით გეგმა “ბ” აამოქმედა და დავდექით სრულიად არანორმალური მოვლენის წინაშე – ანაკლიის ბიზნეს პროექტი ქვეყნის ახალ კონსტიტუციაში ერთ-ერთი პრიორიტეტად ჩაიწერა. ამით სახელმწიფოს ჩამოეკიდა ვალდებულება, ყველანაირად შეუწყოს ხელი ამ (რეალურად შესაძლოა წამგებიან) პროექტს. მკითხველისთვის უფრო გასაგები რომ იყოს, თუ რა ტიპის ჩანაწერთან გვაქვს საქმე, აქვე აღვნიშნავთ, რომ ანაკლიის პორტის პროექტთან ერთად, საქართველოს კონსტიტუციაში, პრიორიტეტად, ჩვენი ქვეყნის NATO-ში გაწევრების საკითხია დაფიქსირებული. მკითხველმა თავად განსაზღვროს, რამდენად რელევანტურია საქართველოს ჩრდილო ატლანტიკურ ალიანსში გაწევრებისა და ანაკლიის პორტის პროექტის ერთ სიმაღლეზე აყვანა…
დღეს, სახელმწიფო იძულებულია ყველაფერი გააკეთოს ანაკლიის პროექტის განსახორციელებლად და ხაზარაძე ძველებურად ცდილობს აქედან საკუთარი სარგებელი მიიღოს.
მეტიც, მას მერე რაც ხაზარაძეს არ გამოუვიდა ბიუჯეტის ხარჯზე საკუთარი 600 მლნ-იანი ვალდებულების შესრულება, რაც პრაქტიკულად აღიარა კიდეც კონსორციუმის მიერ გამოქვეყნებულ წერილში, დღეს ცდილობს ინვესტიციის მოზიდვა კვლავ სახელმწიფოს ხარჯზე შეძლოს და ნაკისრი ვალდებულების შესრულების სანაცვლოდ ხელისუფლებისგან ითხოვს გარანტიას, რომ ანაკლიის პორტს ყოველწლიურად კონკრეტული რაოდენობის ჩინური ტვირთები შეუვა. გაუგებარია, საიდან უნდა მოიზიდოს სახელმწიფომ ჩინური ტვირთები კერძო კომპანიისთვის, თანაც გარანტირებული რაოდენობის, როდესაც ჩინეთთან პირდაპირი საზღვარი არ გვაქვს, სატრანზიტო კორიდორზე ტვირთების ფასს ცალმხრივად ვერ ვადგენთ და არც ჩინეთია საქართველოს ვასალი სახელმწიფო, რომ პირდაპირი ბრძანება მივცეთ.
რა თქმა უნდა, ხაზარაძეს კარგად ესმის, რომ ასეთ გარანტიას ვერავინ მისცემს, რაც მისი მხრიდან მომავალში გამოყენებული იქნება ხელისუფლების გულგრილობაში დასადანაშაულებლად და საკუთარი თავის არა თაღლითად, არამედ მსხვერპლად წარმოსაჩენად.
რასაც ხარაძემ კვირიკაშვილის პრემიერობის დროს ვერ მიაღწია, იმ მიზნის მიღწევას ახლა მის მიერ დაფინანსებული, ე. წ. მყვირალების მეშვეობით ცდილობს. ამის ნათელი დადასტურებაა თინა ხიდაშელის განცხადება, რომლითაც ბიძინა ივანიშვილს მოუწოდებს, შეასრულოს ხაზარაძის მიერ სახელმწიფოს წინაშე ნაკისრი ვალდებულება, 600 მილიონი დოლარი ქველმოქმედების სახით დახარჯოს ანაკლიის პორტის განვითარებაზე, ოღონდ ერთი უცნაური პირობით – ბიძინა ივანიშვილის ფულით, მოგება ხაზარაძემ უნდა მიიღოს!
ამ გადმოსახედიდან მარტივი მისახვედრია, თუ რა მასშტაბის თაღლითური სქემები დაალაგა ხაზარაძემ ანაკლიის პროექტთან დაკავშირებით, რამხელა გავლენა ჰქონდა მას ყოფილ პრემიერ-მინისტრზე და როგორ იყენებდა მის პოლიტიკურ გავლენას საკუთარი ფინანსური ინტერესებისთვის.
………………………………………………………..
ხაზარაძის „თეთრი ფული“
ხაზარაძის კიდევ ერთი თაღლითური სქემა, რომლითაც გასაჯაროვდა ხაზარაძის ირგვლივ მიმდინარე მთელი ეს პროცესი მამუკა ხაზარაძისა და ბადრი ჯაფარიძის მიერ 17 მილიონის გათეთრების საქმეა .
ეს სქემა 2008 წლის აპრილს-მაისში ამოქმედდა, როდესაც „თიბისი ბანკმა“ ავთანდილ წერეთლის კუთვნილ კომპანიებს: შ.პ.ს „სამგორი თრეიდსა“ და შ.პ.ს. „სამგორი M“ – ს სათანადო უზრუნველყოფის გარეშე, დაჩქარებული წესით, დაახლოებით 17 მილიონი დოლარი ასესხა. თავის მხრივ, ავთანდილ წერეთელმა „თიბისი ბანკიდან“ გამოტანილი ფული ამავე ბანკის სამეთვალყურეო საბჭოს თავმჯდომარეს – მამუკა ხაზარაძეს და მის მოადგილეს – ბადრი ჯაფარიძეს ასესხა (მოგვიანებით, მამუკა ხაზარაძემ პროკურატურისთვის მიცემულ ჩვენებაში განაცხადა, რომ არ იცოდა, თუ ეს თანხა წერეთელს – „თიბისი ბანკისგან“ ჰქონდა სესხად აღებული, რაც თავისთავად ძალიან არადამაჯერებლად ჟღერს).
ასევე, საინტერესოა, რატომ ისესხეს მამუკა ხაზარაძემ და ბადრი ჯაფარიძემ თანხა ავთანდილ წერეთლისგან, მაშინ, როდესაც ბანკი კრედიტს საკუთარ აქციონერებზე უპრობლემოდ გასცემს.
ამ კითხვაზე პასუხი გასაგები ხდება, თუკი გავიხსენებთ, რომ ეროვნული ბანკის რეგულაციის მიხედვით, თუკი აქციონერს საკუთარი ბანკიდან კრედიტის აღება სურს, მსესხებელს სესხის უზრუნველსაყოფად მხოლოდ ბანკის აქციების ჩადების უფლება აქვს! ფაქტია, ხაზარაძეს ამ გზით წასვლა არ სურდა, რადგან, როგორც ჩანს თანხის უკან დაბრუნებას არასდროს აპირებდა.
აღსანიშნავია ისიც, რომ 2008 წლის ბოლოს, „თიბისი ბანკმა“ 17 მილიონის ოდენობის სესხი, საბანკო რეგულაციებით დადგენილ ვადაზე ადრე, დაუსაბუთებლად ჩამოწერა და გარე საბალანსო ანგარიშზე გადაიტანა. 2012 წელს კი ავთანდილ წერეთლის კომპანიები ბანკის წინაშე არსებული სასესხო ვალდებულებისგან საერთოდ გაათავისუფლა, როდესაც ამ ვალდებულებების ოფშორულ კომპანიაზე გადატანას დათანხმდა.
ყველა კარგად ხვდება, რომ ავთანდილ წერეთელს ეს თანხა „თიბისიდან“ ხაზარაძე-ჯაფარიძისთვის გამოატანინეს და ამ სქემის თითოეული მონაწილე საქმის კურსში იყო. ამას ადასტურებს ის ფაქტებიც, რომ „თიბისი ბანკმა“ ავთო წერეთლის კომპანიების მიმართ საგამონაკლისო ლოიალობა გამოიჩინა, მათ არც გარანტიის სახით ჩადებული, წერეთლის კომპანიების ქონება გაუყიდიათ, არც შავ სიაში შეუყვანიათ და მეტიც – „თიბისიმ“ ამ კომპანიებზე კრედიტების გაცემა გააგრძელა!
და ეს ყველაფერი ხდება იმ ფონზე, როდესაც „თიბისი ბანკი“ ასობით ათას საქართველოს მოქალაქეს არათუ მილიონებს, არამედ 1 თეთრსაც კი არ პატიობს და ამის გამო, მათი კაბალური სესხებით გაღარიბებული ადამიანები უსახლკაროდ რჩებიან…
ყველაზე ბუნდოვანი და ამავდროულად ცხადი ამ საქმის ბოლო ეპიზოდია, როდესაც, 2012 წელს, არჩევნებში „ნაციონალური მოძრაობის“ დამარცხების შემდეგ, ამ სქემაში ჩართულმა პირებმა, მდგომარეობის გამოსწორება და ამ მაქინაციის „გაპატიოსნება“ სცადეს, თუმცა, სიჩქარეში, საქმე უკანა რიცხვით, უქმე დღეს – 2012 წლის 29 სექტემბერს „დამარხეს“.
ამ სქემის მთავარი მონაწილეები „თიბისი ბანკის“ მეანაბრეთა თანხის მითვისებას აპირებდნენ და ამ ფაქტს ვერც ხაზარაძე-ჯაფარიძის ის კომენტარები მიჩქმალავს, რომლითაც გვიმტკიცებდნენ, რომ ოფშორ-ოფშორ ნატარები თანხა ბოლოს ბანკის კაპიტალში შეიტანეს, რაც ისევ საკუთარი თავის გამდიდრებას ნიშნავს მეანაბრეთა ხარჯზე.
ბიზნესის განვითარების სტილი და „ნაციონალური მოძრაობა”
მამუკა ხაზარაძე კოლოსალურ ფინანსურ სარგებელს იღებდა „ნაციონალური მოძრაობის“ დროსაც.
2007 წელს, მაშინდელმა ხელისუფლებამ, საბანკო სექტორთან გარიგებით, კანონში შეიტანა ცვლილებები და ეფექტურ განაკვეთზე ზედა ზღვარი მოხსნა. ამით ბანკები მოქალაქეთა ხარჯზე უზომოდ გამდიდრდნენ, ხოლო მოსახლეობა ჭარბვალიანობის პრობლემაში ჩაეფლო.
ეს ხაზარაძის მტაცებლური პოლიტიკის მხოლოდ დასაწყისი იყო. „ნაციონალური მოძრაობის“ პირობებში მოქმედებდა სქემა, როდესაც ძალოვნები რომელიმე წარმატებულ კომპანიას პრობლემებს უქნიდნენ, შედეგად ეს კომპანიები “თიბისი ბანკის” წინაშე არსებულ ვალდებულებებს ვეღარ ისტუმრებდნენ და ხდებოდა მათი ბიზნესის ხაზარაძესთან დაკავშირებულ კომპანიებზე გადაფორმება. ყოფილ ხელისუფლებასთან შეთანხმებული ამგვარი ფინანსური ოპერაციებით, 2010 წელს, „თიბისი ბანკმა“ 80 მილიონად შეფასებული კომპანია „ელიტ ელექტრონიქსი“ 116 ათას ლარად შეისყიდა! ასეთივე საეჭვო გზით ჩაიგდო ხელში ხაზარაძემ „კონსტანტა ბანკი“, რომელიც შემდეგში „თიბისი ბანკს“ შეუერთა. აღსანიშნავია ისიც, რომ არაერთი კითხვის ნიშანი არსებობს „ლისის ტბის“ საქმესთან დაკავშირებითაც, სადაც აშკარად ჩანს, რომ სააკაშვილის ჩარევით, ლისის ტბის მიმდებარე ტერიტორია, პრაქტიკულად მთლიანად ხაზარაძის ხელში აღმოჩნდა!
საინტერესოა, რა პასუხს გასცემს ამ კითხვებს მამუკა ხაზარაძე, ვისი ოლიგარქიული სქემების რეტროსპექტივით, ფინანსური და ეკონომიკური ელიტების მიერ საკუთარი ინტერესების ლობირება მთელი მისი სიცხადით ამოტივტივდა ზედაპირზე.
ნებისმიერ დემოკრატიულ ქვეყანაში, დაუშვებელია ბიზნესის ლობირებასა და სახელმწიფო ინტერესს შორის ბალანსი დაირღვეს. არცერთ განვითარებულ ქვეყანაში, მითუმეტეს საქართველოს ეკონომიკის პირობებში, ბიზნესის მხარდაჭერა სახელმწიფოს და მოქალაქეების ინტერესების ხარჯზე არ უნდა ხდებოდეს.
ვნახოთ, ხაზარაძესთან დაკავშირებული საკითხები როგორ განვითარდება. ამჯერადაც დაიძვრენს თავს ანაკლიას ამოფარებული ხაზარაძე, გააგრძელებს სახელმწიფოსთან შანტაჟის ენით ლაპარაკს, თუ აიძულებენ შეასრულოს საკუთარი ვალდებულებები.
ჯერ-ჯერობით ფაქტი ერთია ხაზარაძის საოცნებო ლაზიკას ბევრი “ლაზეიკა” აღმოაჩნდა და ჩვეული ხრიკებით ფონს გასვლა ძალიან უჭირს!
