საქართველოს მართლმადიდებელი ეკლესიის წმინდა სინოდის განჩინებით, წმინდა და დიდი კრების არსებული სახით გამართვა მიზანშეუწონელია.
აღნიშნული გადაწყვეტილება წმინდა სინოდის გუშინდელი სხდომის შემდეგ გახდა ცნობილი. დღეს საქართველოს საპატრიარქომ 10 ივნისის წმინდა სინოდის სხდომის ოქმი გამოაქვეყნა.
„კვირა“ ოქმის ტექსტს უცვლელად გთავაზობთ:
2016 წლის 10 ივნისს საქართველოს საპატრიარქოში გაიმართა საქართველოს მართლმადიდებელი ეკლესიის წმ. სინოდის მორიგი სხდომა. სხდომას თავმჯდომარეობდა სრულიად საქართველოს კათოლიკოს-პატრიარქი ილია II. სხდომის მდივნად დაინიშნა სენაკისა და ჩხოროწყუს მიტროპოლიტი შიო (მუჯირი).
წმინდა სინოდის წევრებს მისასალმებელი სიტყვით მიმართა სრულიად საქართველოს კათოლიკოს-პატრიარქმა ილია II-მ, რომელმაც ზოგადად მიმოიხილა წმინდა და დიდი კრების ჩატარებასთან დაკავშირებული ბოლო დროს შექმნილი რთული მდგომარეობა და შემდეგ სიტყვა გადასცა წმინდა და დიდი კრების სამდივნოში საქართველოს ეკლესიის წარმომადგენელს, გორისა და ატენის მიტროპოლიტ ანდრიას (გვაზავა).
მიტროპოლიტმა ანდრიამ ისაუბრა ა.წ. 25 მაისს ჩატარებული საქართველოს ეკლესიის წმ. სინოდის სხდომის შემდეგ განვითარებულ მოვლენებზე და განაცხადა: მომავალი კრების მოწვევის მთავარ მიზანს მსოფლიოს წინაშე მართლმადიდებელთა ერთობის წარმოჩენა და თანამედროვეობის სხვადასხვა საჭირბოროტო საკითხზე მართლმადიდებელი ეკლესიის ერთიანი პოზიციის გამოხატვა წარმოადგენს. დღეს კი, დიდი გულისტკივილით გვიწევს იმის თქმა, რომ, შექმნილი რეალობიდან გამომდინარე, ამ მიზნის მიღწევა შეუძლებელია შემდეგ გარემოებათა გამო:
1) მიუხედავად არაერთი მცდელობისა, ანტიოქიისა და იერუსალიმის ეკლესიებს შორის დღემდე ვერ მოხერხდა ევქარისტიული კავშირის აღდგენა, რისი იმედიც ბოლო დრომდე გვქონდა;
2) ანტიოქიის ეკლესიამ, ზემო აღნიშნული მიზეზის გარდა, განსახილველ დოკუმენტებთან მიმართებაში არსებულ სერიოზულ პრობლემათა გამოც უარი თქვა კრებაში მონაწილეობაზე.
3) ანტიოქიის ეკლესიას ხელი არა აქვს მოწერილი 2016 წლის ეკლესიის წინამძღოლთა განჩინებაზე, რომლითაც გადაწყდა წმინდა და დიდი კრების მოწვევა, განისაზღვრა მისი ჩატარების თარიღი, ადგილი და განსახილველი საკითხების ნუსხა. მას ასევე არა აქვს ხელი მოწერილი წმინდა და დიდი კრების მუშაობის რეგლამენტზე, რის გამოც ეს დოკუმენტი არ შეიძლება ჩაითვალოს დამტკიცებულად.
4) ბულგარეთის ეკლესიამ განაცხადა უარი კრებაში მონაწილეობაზე და წარმოადგინა საკუთარი პოზიცია რიგ თემებთან მიმართებაში;
5) სერბეთის ეკლესიაც კრებაში მონაწილეობას პრობლემატურად მიიჩნევს და ითხოვს მის გადადებას უკეთ მომზადების მიზნით.
6) საქართველოს ეკლესიის არაერთგზის მოთხოვნის მიუხედავად, წმინდა და დიდ კრებაზე გასატანი დოკუმენტების პროექტები მხოლოდ ეკლესიის წინამძღოლთა ბოლო შეხვედრის შემდგომ, ანუ ა.წ. თებერვლიდან გასაჯაროვდა. ადგილობრივ ეკლესიათა წმინდა სინოდების, სამღვდელოების, ღვთისმეტყველებისა და მორწმუნე ერის მიერ ტექსტების განხილვის შედეგად გამოვლინდა მათში არსებული არაერთი დოგმატური, კანონიკური და ტერმინოლოგიური ცდომილება.
7) მიუხედავად 2014 წლის წინამძღოლთა დადგენილებისა და წმინდა და დიდი კრების რეგლამენტის მე-8 მუხლის მკაფიო მოთხოვნისა, რომ კრებაზე მხოლოდ ერთხმად მიღებული თემები განიხილება, დღის წესრიგში შესულია დოკუმენტი: „ქორწინების შესახებ”, რომელზეც ჩვენს დელეგაციას, დოგმატური მიზეზების გამო, ხელი არ აქვს მოწერილი; ამ ტექსტს ხელი არ მოაწერა ანტიოქიის ეკლესიამაც.
„მართლმადიდებელი ეკლესიის დამოკიდებულება დანარჩენ ქრისტიანულ სამყაროსთან” იმთავითვე მიუღებელი იყო საქართველოს ეკლესიისათვის და ჩვენი დელეგაციის მხრიდან ხელი მხოლოდ მას შემდეგ მოეწერა, როცა მას დაემატა შენიშვნა: „საქართველოსა და ბულგარეთის მართლმადიდებელი ეკლესიები გამოვიდნენ ეკლესიათა მსოფლიო საბჭოდან, პირველი 1997, ხოლო მეორე – 1998 წელს, რადგან მათ საკუთარი განსხვავებული აზრი გააჩნიათ ეკლესიათა მსოფლიო საბჭოს საქმიანობის შესახებ, რის გამოც ისინი არ მონაწილეობენ ხსენებული საბჭოს და სხვა ქრისტიანთა შორისი ორგანიზაციების ღონისძიებებში”.
ა.წ. 25 მაისს საქართველოს ეკლესიის წმინდა სინოდმა დაადგინა, რომ აღნიშნული დოკუმენტი შეიცავს დიდ ეკლესიოლოგიურ და ტერმინოლოგიურ ცდომილებებს და სერიოზულ გადამუშავებას საჭიროებს; ხოლო თუ ამ სახის ცვლილებები არ განხორციელდება, საქართველოს ეკლესია ტექსტს ხელს ვერ მოაწერს.
9) გარკვეულ ცვლილებებს საჭიროებს ასევე დოკუმენტი „მართლმადიდებელი ეკლესიის მისია თანამედროვე მსოფლიოში.“
10) უნდა ხაზგასმით აღინიშნოს, რომ კრების დღის წესრიგი, თემების განხილვისათვის გამოყოფილი დრო, აგრეთვე, პროცედურების გაურკვევლობა შეუძლებელს ხდის ტექსტების პუნქტობრივ განხილვას და მათში არსებითი ხასიათის ცვლილებების შეტანას წმინდა და დიდი კრების მსვლელობის პერიოდში.
11) წმინდა და დიდი კრების მომზადებისთვის შექმნილი საერთო მართმადიდებლური სამდივნო არის უფუნქციო, რადგან გადაწყვეტილებების მიღების საშუალება მას არ ეძლევა. საქართველოს ეკლესიამ და სხვა ეკლესიებმაც ამის გამო არაერთხელ დააფიქსირეს თავისი პროტესტი.
ყველასათვის კარგად არის ცნობილი საქართველოს ეკლესიის კონსტრუქციულობა წმინდა და დიდი კრების მომზადების საქმეში. კრების დროულად ჩატარების მიზნით, 2016 წლის იანვარში, ეკლესიათა მეთაურების შეკრებაზე, ჩვენ დღის წესრიგადან მოვხსენით და შემდგომში განხილვისთვის გადავდეთ „დიპტიქების” შესახებ ჩვენთვის უდიდესი მნიშვნელობის მქონე საკითხი (რომლითაც საბოლოოდ განისაზღვრებოდა საქართველოს ეკლესიის რიგითობაც), ასევე მართლმადიდებელი ეკლესიის მიერ სხვა და სხვა კონფესიებთან წარმოებული დიალოგების შეფასება.
მოხდა კი ისე, რომ ჩვენი დათმობა, რის გამოც საკუთარი ეკლესიის წიაღში კრიტიკა მივიღეთ, უშედეგო აღმოჩნდა, რადგან კრების ჩატარების მიზანი და ყველას მიერ აღიარებული მთავარი პრინციპები მაინც არ იქნა დაცული.
მისმა უწმინდესობამ აღნიშნულ საკითხებზე აზრის გამოთქმა შესთავაზა სხვა მღვდელმთავრებს. გაიმართა მსჯელობა.
სიტყვა წარმოთქვეს: მროველ-ურბნელმა მიტროპოლიტმა იობმა (აქიაშვილი), ბათუმისა და ქობულეთის მიტროპოლიტმა დიმიტრიმ (შიოლაშვილი), ახალქალაქისა და კუმურდოს მიტროპოლიტმა ნიკოლოზმა (ფაჩუაშვილი), ზუდგიგისა და ცაიშის მიტროპოლიტმა გერასიმემ (შარაშენიძე), ჭყონდიდელმა მიტროპოლიტმა პატრემ (ცაავა), რუსთველმა მიტროპოლიტმა იოანემ (გამრეკელი), ფოთისა და ხობის მიტროპოლიტმა გრიგოლმა (ბერბიჭაშვილი), ბოდბელმა ეპისკოპოსმა იაკობმა (იაკობაშვილი), სამთავისისა და კასპის ეპისკოპოსმა დამიანემ (ხუფენია), ახალციხისა და ტაო-კლარჯეთის მიტროპოლიტმა თეოდორემ (ჭუაძე), სხალთის მთავარეპისკოპოსმა სპირიდონმა (აბულაძე), ამბა ალავერდელმა მიტროპოლიტმა დავითმა (მახარაძე), ვანისა და ბაღდათის მიტროპოლიტმა ანტონმა (ბულუხია), საჩხერისა და ჭიათურის მიტროპოლიტმა დანიელმა (დათუაშვილი), ხონისა და სამტრედიის მიტოპოლიტმა საბამ (გიგიბერია), ჩრდილოეთ ამერიკისა და კანადის ეპისკოპოსმა საბამ (ინწკირველი).
მიუხედავად აზრთა სხვადასხვაობისა, ძირითადი პოზიცია იყო ის, რომ აქტიური მუშაობით არსებული პრობლემები შეიძლება აღმოიფხვრას. ამიტომაც სხვა ეკლესიების მსგავსად, ჩვენც ვითხოვთ, გადაიდოს კრების ჩატარება ვიდრე საყოველთაო ერთობა არ იქნება მიღწეული. მართალია, კრების გამართვის თარიღი, – 2016 წლის 17-26 ივნისი, – დადგინდა შამბეზის შეხვედრაზე, მაგრამ ჩვენ ყველანი ვდგავართ იმ ფაქტის წინაშე, რომ დღეისთვის ერთობა მიღწეული არ არის. ხოლო რადგან კრების ჩატარების მიზანს სწორედ მართლმადიდებელთა ერთსულოვნების წარმოჩენა წარმოადგენდა და წარმოადგენს, ამჟამად არსებული სახით მისი გამართვა მიზანშეუწონლად მიგვაჩნია.
სრულიად საქართველოს კათოლიკოს-პატრიარქმა საქართველოს ეკლესიის დელეგაციის წმინდა და დიდ კრებაზე მონაწილეობის საკითხი კენჭისყრაზე დააყენა.
წმინდა სინოდმა ერთსულოვნად დაადგინა:
ა) საქართველოს ეკლესიის დელეგაცია ამა წლის 17-26 ივნისს კუნძულ კრეტაზე დაგეგმილ წმინდა და დიდ კრებაში მონაწილეობას ვერ მიიღებს;
ბ) 2016 წლის 10 ივნისის წმინდა სინოდის დადგენილება დაეგზავნოს ყველა ადგილობრივ მართლმადიდებელ ეკლესიას“, – ნათქვამია ოქმში.